Hardgekookte losers
In een duistere bui verzamelde uitgeverij Scratch de vier stripalbums die Jacques Tardi maakte samen met (of gebaseerd op) werk van polar-schrijver Jean-Patrick Manchette in één integrale uitgave, aangevuld met enkele niet-afgewerkte aanzetten. Waarschuwing: geniet met mate van deze sterke, maar gitzwarte en hard boiled policiers, want overdosis schaadt.
Even voorstellen: Tardi (1946) is een van de grootmeesters van de Franse strip. Hij is vooral bekend door De fantastische avonturen van Isabelle Avondrood, zijn anti-militaristische werk (waarin vooral de waanzin van de loopgraven uit WO I centraal staat) en zijn literaire bewerkingen, onder meer van Célines Reis naar het einde van de nacht en de policiers van Léo Malet (Nestor Burma). In dat rijtje passen bij die laatste ook de Manchettes, maar dan nog donkerder en gewelddadiger.
Jean-Patrick Manchette (1942-1995) was een Frans schrijver en filmscenarist die niet vies was van stripscenario’s. Het striptijdschrift Métal Hurlant bracht beide auteurs samen voor een bewerking van Manchettes roman Fatale, maar verder dan een publicatie van 21 afgewerkte pagina’s in een monografie over Tardi (hernomen in deze integrale) kwam die eerste samenwerking niet. Een tweede poging resulteerde in een origineel verhaal – Griffu, het eerste album in deze integrale, oorspronkelijk verschenen in 1978 (in 1981 in het Nederlands). Het kettingrokende titelpersonage (opvallend hoe al Manchettes hoofdrolspelers altijd een sigaret uit hun mond hebben bungelen – Manchette was een verstokt zware Gitane-roker en overleed aan kanker) is een juridisch adviseur met PI-allures die in een complexe en gewelddadige zaak verwikkeld raakt. Hier had best een interessante reeks uit kunnen groeien, maar daarvoor was Griffu net iets te veel een loser.
Iets wat hij gemeen heeft met de ‘helden’ van andere Manchette-romans. Manchette was er de auteur niet naar om Poirots of Maigrets op te voeren. Zijn antihelden zijn vaak de slechteriken van het verhaal. Dat is bijvoorbeeld het geval in De sluipschutter, een bewerking van Manchettes roman door Tardi uit 2010. In tegenstelling tot de verfilming met Alain Delon zet Tardi de huurmoordenaar die het moet opnemen tegen zijn opdrachtgevers neer zoals Manchette hem bedoeld heeft: als een klootzak. Dit illustreert hoe Tardi trouw blijft aan de duistere, brute, maar energieke versie van Manchette. Uiteindelijk is De sluipschutter vooral een treurig liefdesverhaal. Een policier bij Manchette is nooit zomaar een rechtlijnige crimi.
Manchette kan ook geen ‘slachtoffer’ of ‘de goeie’ uit het verhaal neerzetten zonder kleine kantjes. Burgerman Gerfaut – die als bij abuis meegezogen wordt in een dodelijke draaikolk – in Kleine West Coast Blues (2005) is een harteloze smeerlap, die uiteindelijk merkt dat hij de kick van het gevaar nodig heeft om zichzelf te zijn. Manchette toont zich hier een meester in filmische beeldtaal: zijn roman begint met een flash forward waarin verkoper Gerfaut als een bezetene over de Parijse ring raast, alsof hij levensmoe is. Het hele boek is een antwoord op de vraag waarom.
Het laatste album in deze integrale, Gek op moorden (2012), is nog het meest gewelddadige. Ook hier weer een hoofdpersonage (een meisje dit keer) met een flinke steek los en een killer (volgens Tardi zijn favoriete personage van het verhaal) die al net evenveel aandacht krijgt van de auteur als zijn prooi. Voor Manchette waren ‘slechterik’ en ‘held’ inwisselbare begrippen. In het van de ‘bad guys’ interessante personages maken was hij een voorloper.
Tardi’s bewerkingen zijn enerzijds trouw aan het oorspronkelijke werk, maar anderzijds ook interpretaties (onder meer in de situering in de tijd, die in de romans vaag is, maar in een visueel medium uiteraard wel een uitdrukking moet krijgen). Tardi bleef ook trouw aan zichzelf. Zijn tekeningen zijn herkenbare vintage-Tardi: aantrekkelijk in hun afstandelijkheid, sfeervol in hun kleurloze somberte, hoewel de wereld die ze verbeelden allerminst zwart-wit is.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
