Anti-koloniale impressies in de Hollandse polder
Marathon is meer dan een biografische strip over een onverwachte olympische marathonwinnaar uit Frans-Algerije die nodig een eerbetoon moest krijgen. Het is het universele verhaal over kolonialisme, racisme, moed en doorzettingsvermogen, gebald in één eenzame atleet. Mét een Hollands tintje.
'Het is het universele verhaal over kolonialisme, racisme, moed en doorzettingsvermogen.' - recensent Koen
Bij het doorbladeren van Marathon lijken de 112 bladzijden op het eerste gezicht niet zo aantrekkelijk: we zien enkel saaie sepiatinten, af en toe afgewisseld met iets blauwigs, vol lopende mannetjes, in kale landschappen of zelfs zonder decor, weinig tekst, behalve tekstkaders van een anonieme verteller. De figuren, auto’s, bomen … zijn bovendien schetsmatig getekend, ruw en bruut, haast impressionistisch. Alsof de lezer niet al te nader mág toekijken.
De keuze van Nicolas Debon om dat zo te doen is de juiste. Precies zó verloopt een marathonwedstrijd. Toeschouwers én atleten vangen tijdens de wedstrijd enkel impressies op, vluchtige indrukken van de deelnemers en de concurrentie, van de omgeving. Geteisterd door de strakke wind, de eindeloze afstand, de vermoeidheid vervagen de waarnemingsvermogens. Stilstaan bij perfect getekende details is er niet bij. Stilstaan überhaupt niet. Het moet vooruitgaan. We krijgen in kleine kaders flitsen van beelden onderweg: een molen, een veld, de rivier … Maar ook paginagrote kaders van het landschap, die het ritme vertragen en de eenzaamheid van de lopers benadrukken. (Die overigens allen in de leesrichting lopen – slim van de auteur.) Door de lezer te bestoken met impressies houdt Debon het tempo van de marathon erin. En ja, zo’n wedstrijd is vaak saai. Tot hij het niet meer is …
Amsterdam, 5 augustus 1928. De Franse delegatie gelooft er niet in bij het begin van de laatste wedstrijd van deze Olympische Spelen. Het zijn vooral de Finnen die de laatste jaren alle langeafstandsnummers domineren (we zijn lang voor de Afrikaanse dominantie in de marathon). Maar naarmate de wedstrijd door de polder vordert, zo merken we via een Franse journalist die de lopers volgt in een persbusje, loopt één Franse atleet zich meer en meer in de kijker als podiumkandidaat.
‘Het Arabiertje’, zo noemen de witte Franse olympische délégués El Ouafi Boughéra, een uit Algerije geëmigreerde Renault-arbeider. Vanwege zijn afkomst wordt er denigrerend over hem gedaan en getwijfeld over zijn plaats in de ploeg: ‘Bij die lui (…) heeft er zich een soort erfelijke luiheid, een passieve nonchalance in hen geworteld waardoor ze het begrip “competitie” zelf niet kunnen bevatten.’
Maar ‘het Arabiertje’ laat hen een poepje ruiken. De alwetende verteller trekt partij tijdens de wedstrijd: ‘Advocaat, arbeider, aristocraat of boer: allen leveren ze dezelfde inspanningen, weerstaan ze dezelfde elementen.’ De soms wat breedsprakerige verteller hangt wel vaker al te expliciet de moralist uit. Zo wijst hij erop dat El Ouafi loopt voor een land dat niet het zijne is en trekt een parallel met de nog maar tien jaar eerder afgelopen wereldbrand, waar velen uit de koloniën naar een oorlog gingen die hen niet aanging en nooit terugkeerden.
Het boek eindigt triomfalistisch met El Ouafi’s zege, maar de rest van zijn verhaal (weergegeven in een dossier achter in het boek) was dat minder, zelfs tragisch. Had een straffe epiloog kunnen zijn.
Een gemiste kans? Debon beperkte zich terecht tot de stunt in Amsterdam, omdat die het kolonialisme en racisme een neus zet. En omdat het de ijdelheid van het Franse lezerspubliek ook wel streelt: El Ouafi bezorgde Frankrijk de enige gouden plak van die OS. Dat Franse element spreekt de Nederlandstalige lezer minder aan, maar vervang de Algerijn door een Javaan of Congolees en je krijgt hetzelfde universele verhaal over de gelijkwaardigheid van mensen. Het aanvullende dossier over de Spelen van Amsterdam is interessant, maar wringt hier wat, omdat dit knappe en confronterende boek niet over de OS gaat. Zelfs niet over El Ouafi eigenlijk.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
