Roman trouvé
"Weet je wanneer een boek goed is, zegt haar moeder, als je de paginacijfers niet leest." Zo staat te lezen – tenminste als je er de interpunctie zelf bij denkt - in deze roman op pagina 95. Is deze norm werkelijk een maatstaf voor kwaliteit, dan komt dit boek er bekaaid vanaf als de lezer, uitkijkend naar het einde, moet aftellen tot de laatste pagina. Nog 80 bladzijden, nog 40, nog 20… En die kans is groot, want - vertel het niet verder - Niet verder vertellen is een afknapper. Na één hoofdstuk moet je Niet verder vertellen eigenlijk al niet meer verder lezen: het onbegrip dat al meteen bij de lezer gewekt wordt, wordt ook niet meer weggenomen.
Toegegeven, K. Schippers (1936) maakt het als werkelijkheidssaboteur zijn lezer niet graag gemakkelijk. En moeilijk gaat ook. Als dat tenminste ergens toe leidt. Respect voor ’s mans literaire, vooral poëtische verdiensten, maar dit boek lijkt wel een roman trouvé, met aan elkaar geplakte losse woorden en zinnen zonder zin. Readymade met ingevingen en alinea’s, maar ook met foto’s en tekeningen die soms wel en soms niets ter zake doen. Een roman is echter geen gedicht waar een spel met taal en klanken voldoende is om levensvatbaar te zijn en behoeft wel degelijk een onderwerp, als houvast. Een onderwerp zo etherisch als ‘licht’ is nauwelijks te beschrijven, letterlijk dan. Toch doet K. Schippers een poging het licht te vatten. Hij stuurt zowel zijn K. Schippers-personage als zijn eigen moeder Dien (als dertienjarige) op jacht naar het licht: "Zou Dien het willen doen, voor mij teruggaan naar Turijn, naar Chiavenna, om iets van de ruimte en het verstopte licht mee terug te nemen."
De auteur komt in zijn tocht bij de lijkwade van Turijn uit: het eerste fotonegatief van de geschiedenis. Beelden, schilderijen, foto’s… Allemaal vangen ze en verspreiden ze licht en indrukken. Het boek schippert in flarden op zoek naar dat licht via het werk van de schilder Giorgio di Chirico en de beeldhouwer Alberto Giacometti, in Noord-Italië, in Amsterdam en in de duinen. K. Schippers goochelt, zoals zijn oom-goochelaar in het boek, met tijd en ruimte, met impressies, met associaties, met weetjes en watjes en vooral met veel herhalingen. Daarbij komen de foto’s die zijn moeder liet maken altijd weer naar boven. En hoe ze voor de Amsterdamse fotograaf G.H. Breitner – die het beeld schoot van de dame bij de Westerkerk van de cover – zelfs naakt poseert. Van dié foto’s echter geen spoor tussen de vele kiekjes in het boek. In tegenstelling tot zijn bekroonde roman Waar was je nou, waarin een foto het boek initieert, staan de beelden hier wat wezen- en betekenisloos.
Misschien maakt het deel uit van het taalspel, maar de regels daarvan zijn wel erg willekeurig wanneer de auteur schrijft met halve dialogen, zinnen half doormidden hakt en verspreidt over twee hoofdstukken of om de haverklap ‘½’ schrijft als hij ‘half’ bedoelt: "Dan blijf je ‘t ½ en ½ van plan", "De man staat ½ en ½ naast haar", "hij houdt ½ en ½ een schets omhoog", " ½ verdwenen gezichten"… Waarom dat halfslachtige getreiter? Waarom het de lezer zo lastig maken? Zonder lijn of leidraad valt het licht van Niet verder vertellen zwaar op de maag. Oké, het verleden (in oude foto’s, beelden en schilderijen) werkt als een afdruk, als een negatief op het heden, maar ‘negatief’ is wat ook qua appreciatie van dit boek blijft hangen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
