Egyptisch impressionisme
Tien jaar na zijn oorspronkelijke uitgave krijgt het debuut van Milan Hulsing een nieuw leven met enkele extraatjes. Tien jaar na de Arabische Lente – die Egypte niet veel goeds opleverde – heeft Stad van klei de tand des tijds heel goed doorstaan.
De graphic novel is gebaseerd op een novelle van de Egyptische schrijver Mohamed El-Bisatie uit 2004. Milan Hulsing woonde en werkte in Caïro toen hij Al-Khaldiya verstripte: alleen via Egyptische literatuur, vond hij, kon hij trachten van binnenuit ‘in de poriën van het land door te dringen’. Zijn versie was in januari 2011 nog maar net verschenen of de Arabische Lente brak uit, die heel wat Noord-Afrikaanse regimes op hun kop zette. Voor Egypte betekende de volksopstand het einde van het Mubarak-tijdperk, maar toen na een kort intermezzo onder de moslimbroederschap generaal Sisi aan de macht kwam, bleek het land van de regen in de drop verzeild te zijn geraakt. Het verhaal van Bisatie is geen rechtstreekse aanklacht tegen het regime, maar een subtiele zedenschets van de corruptie en paranoia in de leidende klasse: een situatie die er vandaag allicht niet beter op geworden is tegenover tien jaar geleden.
In het boek volgen we ambtenaar-boekhouder Salem, die ‘een perfect plan’ bedenkt: dankzij zijn toegang tot het overheidsapparaat en zijn administratie fingeert hij in het kadaster het bestaan van een hele stad waarvan het uitgebreide politiekantoor bekostigd moet worden. De lonen van de politiemannen laat hij op een eigen rekening storten. Salem bouwt op zijn appartement met klei de hele stad Khaldiya na, inclusief verpauperde en opstandige arbeiderswijk, om zijn fictie vorm te geven. Gaandeweg wordt de stad van klei steeds meer levensecht voor de frauderende ambtenaar, worden zijn hoofdrolspelers mensen van vlees en bloed en raakt hij zelfs betrokken in de denkbeeldige oplopende spanning in de stad. De hele situatie wordt almaar absurder en komt in een zandstorm tot een noodlottige vermenging en finale.
Na het verhaal volgen een geïllustreerd essay van Abdelkader Benali over Caïro, enkele karakterschetsen, Hulsings korte impressie over het begin van de Arabische Lente in Caïro en schetsen voor een niet-gerealiseerde verstripping van De vreemdeling. In een van de extra’s van deze uitgave (uitgebracht in hetzelfde, grotere formaat als Hulsings latere werken) verklapt Hulsing hoe hij aanvankelijk het verhaal in zwart krijt wilde tekenen. Maar dat harde, afgelijnde beeld klopte niet ‘met het natte en contourloze van klei’, waarna hij zijn figuren en decors ‘boetseerde’ met vormeloze aquareltinten, die in hun spel van licht en donker en in hun ongrijpbare vluchtigheid neigen naar impressionisme.
De indrukken die de lezer krijgt, zijn nochtans helder: in de grauwe werkelijkheid van ambtenaar Salem overheerst het grijs, in die van zijn verzonnen stad is die dof en woestijnkleurig, als nat zand of klei. Tegen het eind, wanneer Salem ‘behekst’ raakt door zijn verbeelding, lopen grijs en zandkleur in elkaar over. Op die manier geeft Hulsing een bijkomende grafische kracht aan het verhaal. Een verhaal dat niet enkel de logheid van het bureaucratische machtsapparaat aan de kaak stelt, maar ook de hypocrisie en de al net zo ingebeelde achterdocht van de machtshebbers – politie-inspecteurs en fabrieksdirecteurs tegelijk – voor het gepeupel, dat ongemeen hard door hen wordt aangepakt.
Stad van klei is, ondanks zijn Egyptische herkomst en onderwerp, een universeel verhaal en blijft een van de sterkste Nederlandse graphic novels ooit. Zowel inhoudelijk als vormelijk zijn de 136 pagina’s van internationaal hoog niveau en is auteur Milan Hulsing meteen een van de meest gerespecteerde beeldverhaalmakers van het ogenblik geworden. Ook zijn volgende werken waren sterk, maar overtroffen toch niet het niveau van deze Stad van klei, een must in elke stripbibliotheek.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
