Rauw, maar niet hopeloos oorlogsmonument
Een sterke verstripping van een straf verhaal vol tragiek, maar ook een vleugje poëzie, slingert de lezer opnieuw in zijn gezicht hoe dwaas de oorlog, hoe idioot mensen en hoe absurd het lot kunnen zijn. Een vertelling die naar de keel grijpt en heel toegankelijk in beeld is gebracht: meer moet een degelijke graphic novel niet zijn.
De Eerste Wereldoorlog ligt nu ruim honderd jaar achter ons en de eeuw’feest’herdenkingen ervan ook al enkele jaren, maar toch blijven sterke verhalen erover het lezen waard. De roman Au revoir là-haut van Pierre Lemaitre dateert nog van voor die herdenkingen en won in 2013 de Prix Goncourt, de belangrijkste Franse literatuurprijs. Twee jaar later verscheen de verstripping ervan, die nu in het Nederlands vertaald is en zo ook boven Brussel toegankelijk is voor een publiek dat een spannend en ontroerend verhaal weet te waarderen – en dat ook in de vorm van een beeldroman kan appreciëren.
Het verhaal begint met de laatste dagen van de loopgravenoorlog, in november 1918. De soldaten zijn het vechten moe en wachten op het eindsignaal. Luitenant Pradelle was liever kapitein geweest bij de demobilisatie en broedt op een stunt: hij forceert een laatste, zinloze aanval door zijn mannen op te jutten met de dood van twee ‘vrijwillige’ verkenners. Soldaat Albert ontdekt dat zijn dode kompanen echter in de rug geschoten zijn… De betrapte Pradelle ontdoet zich van Albert, maar die wordt gered door Edouard, die net op dat moment neergeschoten wordt en gruwelijk verminkt raakt in zijn gezicht. Edouard wil zo niet meer terug naar zijn (welgestelde) familie. De dankbare Albert verwisselt zijn identiteit met die van een gesneuvelde en verzorgt Edouard na de oorlog op zijn kamertje.
Dankzij een buurmeisje lijkt de teruggetrokken Edouard er langzaam bovenop te raken. De kunstenaar in hem begint weer te creëren: groteske maskers waarmee hij zijn verdwenen onderkaak vervangt door tragikomische grimassen die zijn gemoed weerspiegelen. Hij maakt zelfs plannen om met zijn tekenkunsten argeloze gemeentebesturen geld af te troggelen, voor ontwerpen van oorlogsmonumenten die nooit uitgevoerd zullen worden. Met het geld willen de twee naar Amerika verkassen, maar Albert leert een meisje kennen. We zijn luitenant Pradelle niet vergeten: tragisch genoeg is de smeerlap met een veel gruwelijker zwendel bezig (met gesneuvelden en oorlogskerkhoven – we besparen je de vreselijke details) én liefdeloos getrouwd met Edouards zus. Hij en zijn schoonvader – die treurt om zijn zoon en jaagt op de onbekende oorlogsmonumentenfraudeur – spelen nog een belangrijke rol in het zich naar een onafwendbaar noodlottig einde voortrollend relaas.
De complexe intrige van bedrog, verraad, jaloezie, trots en nog meer van dat soort fraaie menselijke eigenschappen zit zo knap in elkaar dat je bij een tweede lezing nogmaals geniet van het ontrafelen van deze als een detective vermomde psychologische roman. Ingewikkeld is de plot nochtans niet: het aantal personages is beperkt, hun karakterisering duidelijk. De verstripping past ook goed bij deze roman: de stijl is een mengvorm van keihard realistisch en dromerig onaf, waarbij veel gezegd wordt in woordloze kaders en expressieve kleuren en gebaren. In de finale zijn woorden zelfs overbodig. Christian De Metter is niet meteen de beste tekenaar, maar dat is een krachttoer. Bovendien is zijn bedrieglijk slordige en vooral suggestieve tekenstijl juist zeer geschikt voor de verstripping van deze rauwe vertelling (ondanks de wat zweverige titel), die het lelijke in de mens naar boven haalt, tragisch genoeg in een tijdsgewricht waarin men de illusie had dat vier jaar bloedvergieten net daaraan een einde had gemaakt. Maar Lemaitre laat zijn lezers niet wanhopig achter: in de vorm van Albert geeft hij de mensheid nog wat respijt, zelfs al is dat bitterzoet. Tot ziens daarboven is een oorlogsmonument van een boek.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
