Kasteel van papier
Net als Zonnekoning Louis Quatorze – die het zijn roem gaf – of de Mona Lisa – die er ooit hing – kent iedereen het kasteel van Versailles. Maar wat weten we er écht van? Wil je het voormalige epicentrum van de Franse macht tot in de verste uithoeken van zijn uitgestrekte park, tot in de geheime romantische doorgangen van de koninklijke appartementen en tot in de kleinste details van zijn nog korte, maar al zeer bewogen geschiedenis kennen, dan is dit boek van Johan Op de Beeck een goede, maar beetje saaie gids.
'Een boeiende en erudiete, maar soms al te gedetailleerde en vrij onpersoonlijke lofzang op het kasteel van Versailles.' - recensent Koen
De voormalige journalist/amateurhistoricus/francofiel schreef eerder al boeken over de Zonnekoning, de Franse Revolutie en Napoleon Bonaparte. Zijn kennis hierover kwam dus zeer van pas om te hergebruiken in dit boek, waarin geen staatsman of historische omwenteling maar een gebouw centraal staat. Eigenlijk een gebouwencomplex, want het kasteel van Versailles is de loop van de 17de en 18de eeuw almaar gegroeid en er werden in het domein nog meer en nog luxueuzere lustoorden opgetrokken, aanvankelijk bewoond door maîtresses, later ook door koninginnen en keizers.
Met journalistieke zakelijkheid valt Op de Beeck met de deur in huis. Aan Louis XIII, die Versailles als een klein jachtslot bouwt en slechts kort regeerde, maakt hij niet veel woorden vuil. Des te meer aandacht gaat naar zijn zoon, Louis XIV. Die ontwikkelde in zijn jeugd (op de vlucht voor de adel die op de kroon aasde) en zijn wilde jaren (als rokkenjager) een voorkeur voor Versailles. In de loop van zijn liefst 72-jarige regime bezorgde hij het kasteel de luister die het vandaag nog geniet, hoewel er in de 19de en 20ste eeuw door de republikeinse staat zeer stiefmoederlijk mee werd omgegaan en het zelfs tot tweemaal toe de barbaarse Pruisische horden over de vloer kreeg.
Soms verliest de auteur zich in talloze namen, titels en feiten die de lezer onmogelijk kan onthouden, en uitgezonderd enkele anekdotes blijven de kasteelkronieken afstandelijk en de vele personages van papier, ze komen niet helemaal tot leven. Toch komt uit zijn daden Louis XIV duidelijk wel naar voren als een afgunstig, spilzuchtig en wispelturig monarch, ook in zijn omgang met Versailles, waar de ene uitbreiding op de andere verbouwing volgde. Op de Beeck beschrijft haast bewonderend hoe de Zonnekoning in Versailles zijn absolute macht opbouwt en concentreert door de hoogste (en verraderlijkste) edellieden bij hem aan het hof te houden. In deze gouden en drukbevolkte kooi kon de koning zijn vijanden dicht bij zich in de gaten houden.
Behalve de pracht en praal en de wel erg dwaze hofrituelen passeren ook het (gebrek aan) sanitair en de dames aan het hof. De auteur neemt het kritisch voor hen op en vraagt zich af waarom de vertrekken van Louis XIV’s maîtresse (en latere – geheime – echtgenote) Madame de Maintenon zo ver van de zijne lagen en enkel publiekelijk toegankelijk waren. Ook koningin Marie-Antoinette krijgt eerherstel. Op de Beeck schetst een onschuldiger beeld van haar (als iemand die louter op luxe en plezier was gesteld) dan ‘s konings politieke rivalen de almaar nooddruftiger bevolking voorkauwden, in de prelude op de Franse Revolutie. Zelfs de toenmalige restauratiekosten van het kasteel werden schromelijk overdreven om de koning zwart te maken. Of hoe fake news ook eind 18de eeuw al bestond. Zelfs de bestorming van Versailles begin oktober 1789 heeft veel weg van die van het Capitool in januari 2021.
Versailles is een boeiende en erudiete, maar soms al te gedetailleerde en vrij onpersoonlijke lofzang op het kasteel van Versailles. De ruim tweehonderd jaar dat er geen monarch meer resideert, behandelt de auteur wel, maar niet zo uitvoerig als de glanstijd onder Louis XIV. Het boek is ruim geïllustreerd met prenten van vergane glorie, maar had bij de tekst soms wel wat meer hedendaagse foto’s kunnen gebruiken. Alsof het hier eerder om een luchtkasteel ging.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
