Zwaangedachten
Met het confronterende Zwanendrifters heeft illustratrice Dido Drachman een opmerkelijk debuut gemaakt op het podium van de graphic novel. In een stijl die sterk aanleunt bij haar mentor Judith Vanistendael vertelt dit boek over een jong meisje in een disfunctioneel gezin dat wil ontsnappen aan haar treurige lot.
De Amsterdamse Drachman studeerde vijf jaar geleden af aan kunsthogeschool HKU in Utrecht en verhuisde naar stripmekka Brussel om daar 'master in de graphic storytelling' (vroeger zei men gewoon 'striptekenaar') te worden aan het bekende Sint-Lucas. De Luca School of Arts heeft al heel wat stripmasters afgeleverd, onder wie lesgeefster Vanistendael zelf, die met onder meer met De maagd en de neger, Toen David zijn stem verloor en Penelope enkele kanjers van beeldromans heeft geproduceerd, die ook over de taalgrens bijval kennen. De intense begeleiding door Vanistendael, die het boek zelf ‘poëtisch’ en ‘subtiel’ noemt, is duidelijk zichtbaar in Drachmans werkstuk, van het gebruik van sfeervol aquarel en zowel kleine als paginagrote tekeningen zonder kaders tot de tekstballonnen in lopend schrift.
Maar ook inhoudelijk heeft Zwanendrifters gelijkenissen met het oeuvre van de dochter van schrijver-journalist Geert Van Istendael: gewone mensen zijn het onderwerp, herkenning en ontroering het doel. In Zwanendrifters is het marginale gezin te herkennen van Bettie, een leuk meisje van een jaar of 12, dat het huishouden in hun sociale woning (een bungalow op een park in Garderen, bij Apeldoorn) in haar eentje moet rechthouden. Haar brommige vader zit de hele dag in kamerjas op de bank, zeurt om bier en wil dat zij voor het eten zorgt. Bettie moet het stellen met afdankertjes en wordt er op school om gepest. Haar grote broer Lukas woont ook bij hen, maar is duidelijk op het verkeerde pad aan het verzeilen. Bettie en Lukas kibbelen vaak – hij noemt haar ‘monster’ – maar dat is eerder speels. Luuk komt voor de buitenwereld wel over als tuig, maar ondanks zijn ruwe gedrag tegenover Bettie is hij op haar gesteld. Hij heeft echter geen goed woord over voor hun afwezige moeder.
Bettie heeft geen idee waar haar moeder, Zwaantje, is. Eerst beweert Lukas dat ze dood is, maar later verwijt hij haar dat zij hen liet stikken. Bettie hoorde inmiddels van vroegere buren dat ze ‘ervandoor is met een vent’. Van de vriendin van haar oom leert Bettie dat haar moeder van reizen droomde, naar grote steden: Rome, Berlijn, New York, Londen… Een kronkel – door het kinderliedje ‘Witte zwanen, zwarte zwanen’ dat Bettie kent, allicht door haar moeder – doet haar besluiten dat haar moeder naar Engeland is vertrokken. Een waangedachte, maar niet voor het meisje, dat zo een uitweg ziet uit het marginale bestaan dat ze leidt en naar een open einde voert, dat tragisch aanvoelt.
Het verhaal speelt in 1995. Waarom dat is, is niet helemaal duidelijk, maar het verhoogt wel de perceptie dat het hier om een (auto)biografische vertelling gaat. Vandaag, 25 jaar later, zijn er nog altijd – en misschien zelfs méér – kansarme gezinnen die zich met moeite staande houden in een onverbiddelijke wereld. Drachman is erin geslaagd de situatie van zo’n gezin doorleefd en geloofwaardig weer te geven. Zonder er veel woorden aan vuil te maken, maar in des te meer tedere tekeningen schetst ze de lastige leefomstandigheden van Bettie en hoe het meisje eronder lijdt, zelfs onbewust. Het schrijnende gemis van haar moeder is voor haar de druppel.
Inderdaad subtiel weeft de auteur het driften van overtollige zwanen (die gevangen en geknipt worden) in het boek, een verwijzing naar hoe moeder Zwaantje zich gevangen voelde en, voordat haar vleugels beknot werden, op de vlucht sloeg. Dat ze daarbij haar kinderen achterliet, zegt alleen maar hoe erg haar situatie moet geweest zijn. Zwanendrift is een mooie, impliciete aanklacht tegen het lot van de overtolligen in onze maatschappij.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Koen Driessens
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
