Praten met de doden
Alle collega’s dood van Nachoem Wijnberg kent een bruusk, maar intrigerend begin: zowat alle personages en hoofdthema’s komen al in de eerste pagina’s aan bod. De toon is hiermee gezet. De Janprofessor, hoogleraar economie, heeft een aantal uitgesproken obsessies, zoals nieuwsfeiten, de dood, zijn collega’s, lekker eten, waarover hij graag uitgebreid spreekt met zijn student-assistent, de ik-figuur/-verteller. Deze heeft een ex, een paar fysieke afwijkingen en een vrouwelijke fanclub met wie hij sessies heeft over goocheltrucs en het spreken met de doden. De verbitterde Janprofessor leeft in zijn eigen wereld van theoretische beschouwingen over economie, filosofie en andere bijzondere onderwerpen. De jonge, afhankelijke ik-figuur fungeert als zijn verslaggever. Hij luistert trouw naar de Janprofessor, met verwondering en ontzag, maar ook vanuit een zeker opportunisme en gemakzuchtige luiheid. Uiteindelijk komt hij tot een besef, treffend verwoord als: "Ik moet ook eens zelf bedenken wat ik wil en niet alleen maar doen wat anderen voorgesteld hebben en waar ik geen overweldigende bezwaren tegen heb."
Alle collega’s dood is een moeilijke roman: opvallend eigenzinnig en onconventioneel qua stijl, met afwisselende vertelperspectieven en absurde, ongecontroleerde dialogen waarin uiteenlopende gespreksonderwerpen de revue passeren. De vele personages blijven vrij obscuur en ondoorgrondelijk. Ook over de ik-persoon wordt weinig meegedeeld en zelf voegt hij vrijwel niks toe aan wat hij observeert en registreert als figurant-reporter in zijn leven, c.q. het leven van de Janprofessor. Het laatste hoofdstuk brengt een stilistisch contrast: in een klassieker gestructureerd verhaal wordt het personage van de Janprofessor geschetst binnen zijn concrete, praktische werkelijkheid als jonge promovendus. Hierdoor wordt aan de eerdere hoofdstukken van het boek een gewijzigd, duidelijker en interessanter perspectief meegegeven.
Dit nieuwe boek van Nachoem Wijnberg is, zoals zijn poëzie, een uitdaging voor de lezer. Het is niet bedoeld als ontspannende strandlectuur, maar vraagt een actieve, aandachtige leeshouding. Hierdoor wordt de lezer deelgenoot van de ik-figuur, om samen met hem te interpreteren wat er gezien, gehoord (en gelezen) wordt. Tijdens deze ontdekkingstocht door scènes, gesprekken en personages wordt er gezocht naar relevantie, waarheid en orde in de chaos, waarbij het belangrijk is niet afgeleid te worden door het minder relevante – overigens een mooie metafoor voor het dagelijks leven. In een eerder gedicht schrijft Wijnberg: "Dat is wat ik gehoord heb, het is mij verteld, maar niet als iets wat ik niet moet vergeten". De schrijver brengt zijn lezer voortdurend op het verkeerde spoor. Zoals de Janprofessor tijdens een Italiaanse les en na allerlei zijsprongetjes (over konijnen, goocheltrucs, het verschil tussen ‘kennen’ en ‘weten’, voetbal, werkwoordvervoegingen en het avondeten) plots declameert: "Pas verwachtingen aan, schep verwachtingen, laat ze achteraf denken dat ze iets verwacht hadden".
Nachoem Wijnberg debuteerde als dichter in 1989 en publiceerde sindsdien verschillende dichtbundels, maar ook romans. Hij is bovendien hoogleraar aan de faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Universiteit van Amsterdam en kent de academische wereld als insider. Alle collega’s dood is dus ook een kritische blik op de deze wereld, met zijn bijzondere wetmatigheden, wetenschappelijke teleurstellingen of academische afwijzingen. Ook de Janprofessor probeert tegenslagen te verwerken, waarbij zijn mentorschap en monologen als uitlaatklep dienen. Woordenschat, grammatica en communicatie krijgen veel aandacht in deze roman. De taal, in al haar diversiteit en complexiteit, speelt een hoofdrol in het web van interacties tussen de verschillende personages. Tijdens groepsgesprekken of dialogen moet er voortdurend geïnterpreteerd, gefilterd en gedecodeerd worden en dit proces loopt niet altijd foutloos. Een monoloog is daarom eenvoudiger qua opzet. Als ‘alle collega’s dood’ zijn, is het niet meer belangrijk wat je precies zegt en hoe dit overkomt. Dan kan je gewoon met jezelf praten. Of met de doden.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Kris
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
