Een gefilterde schatkamer
Mai Jia is in China een zeer succesvol en gelauwerd schrijver. Zijn romandebuut uit 2002 wordt in 2014 voor het eerst vertaald naar het Engels als Decoded. Ondertussen is de roman beschikbaar in 35 talen en is het wereldwijd een van de meest succesvolle boeken van een Chinese auteur. Van de Engelse vertaling is dit jaar ook een Nederlandse versie verschenen, De gave.
De gave is een intrigerend boek over een bijzonder personage. Rong Jinzhen is een telg uit het roemrijke Rong-geslacht uit Zuid-China. Als wees krijgt hij in zijn kinderjaren vrijwel geen opvoeding of opleiding, maar zijn uitzonderlijke, natuurlijke intelligentie en wiskundig talent vallen op bij enkele familieleden en leermeesters: mannen en vrouwen die hem onder hun hoede nemen en die vanuit hun eigen persoonlijkheid of interesses proberen om Jinzhen te helpen, te vormen en ook te kneden naar hun ideaalbeeld of voor persoonlijke doelstellingen. "Hij leek op een merkwaardige boom die, al naargelang de plek waar hij wordt geplant, steeds bloemen aanmaakt die verschillende soorten vruchten voortbrengen". Uiteindelijk wordt Jinzhen gerecruteerd voor een belangrijke overheidsopdracht waarbij hij als cryptograaf wordt ingezet om geheime codes van een vijandig land te ontcijferen.
Na een inleidende familiegeschiedenis komt het verhaal van de groei, bloei én het verval van de hoofdpersoon, in de versie van een anonieme verteller/schrijver/biograaf die zichzelf als doel heeft gesteld het mysterie van Rong Jinzhen te doorgronden. Hij gebruikt verschillende bronnen: brieven van en gesprekken met mensen uit de directe omgeving van Jinzhen, met een nadruk op de objectieve beschrijving en analyse van zijn wiskundige talent en cryptografische verantwoordelijkheden. Zo krijgt het boek geleidelijk aan de vorm van een gestructureerd, goed onderbouwd verslag van een onderzoeker over zijn studieobject. Pas in de ‘appendix’ krijgt de lezer inzage in een notitie- en dagboek van Jinzhen met ongestructureerde flarden van zijn gevoelsleven. De biograaf heeft op dat moment zijn verhaal al verteld en stelt zeer duidelijk dat "de appendix er niet meer toe doet".
Een terugkerend filosofisch thema in het boek is het dualisme tussen lichaam en geest, dat zich telkens in diverse contrasten manifesteert: vrouw/man, realiteit/droom, emotie/ratio, natuur/cultuur. Volgens de Chinese traditie zijn de kosmische krachten yin en yang niet alleen tegenstellingen, maar ook elkaars aanvulling. Deze complementariteit is amper aanwezig in het bestaan van Jinzhen: hij leidt een puur geestelijk, solitair leven ("gevangen in een vallei van geheimen") en kan niet aarden in een lichamelijke werkelijkheid omdat hij de praktische ervaring van het gewone, aardse leven mist.
Vanuit een liefde voor wiskunde en de schoonheid van getallen en met een aantal autobiografische elementen heeft Mai Jia een roman geschreven met een atypische hoofdpersoon: een getalenteerde, succesvolle, maar wereldvreemde en vereenzaamde cryptograaf. De auteur vraagt zich met de lezer af hoe een hoogbegaafd mens met zijn talenten omgaat. Wat zijn de beperkingen van genialiteit? Is Jinzhen een genie of een gek? Hij beschrijft dit personage bewust zonder enige karikaturale humor of ironie en wil duidelijk op een ernstige, respectvolle manier diens leven en persoonlijkheid schetsen.
De gave levert een boeiende, literaire onderdompeling in de Chinese politieke, culturele en maatschappelijke ontwikkelingen tijdens de vorige eeuw. In het verhaal en doorheen de verschillende personages zit een continue spanning tussen traditie en vernieuwing, tussen conservatisme en technologische vooruitgang, tussen oost en west. Jinzhen is het geconcretiseerde resultaat van deze cultuurvermenging. Erik de Vries heeft een mooie vertaling gemaakt, waarin de symboliek en rijkdom van taal en beeldspraak een prominente rol krijgen. Toch voelt het boek enigszins aan als een gefilterde roman, waarbij door de opeenvolgende vertalingen (van Chinees naar Engels naar Nederlands) veel van de inhoudelijke en stilistische nuances verloren zijn gegaan. "Boeken zijn schatkamers" vertelt een van Jinzhens leermeesters. De gave is zeker een schatkamer, maar de vraag blijft of we de volle glans en pracht ervan kunnen zien in deze vertaling.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Kris
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
