Meer dan 5,9 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Zoeken naar de gemeenschappelijke woonkamer

Kris 24 juni 2016
Pier Vittorio Tondelli, een Italiaanse schrijver die begin jaren negentig overleed aan de gevolgen van aids, is in zijn geboorteland met zijn beperkte, maar invloedrijke oeuvre nog steeds een inspiratie voor vele auteurs en lezers. ‘Gescheiden kamers’ verscheen als zijn laatste roman in de oorspronkelijke Italiaanse versie in 1989. Een paar decennia later vindt het boek uiteindelijk een stem in het Nederlands dankzij vertaler en Tondelli-kenner Jan van der Haar en uitgeverij Gibbon.

Geloof, seksualiteit, dood, familie, verslavingen, relaties zijn maar een paar van de terugkerende motieven die in Tondelli’s werk met elkaar vervlochten zijn, maar meestal niet op een harmonieuze, conflictvrije manier. Ook in ‘Gescheiden kamers’ zijn deze thema’s aldus prominent aanwezig.

In het boek volgen we het rouwproces van Leo na de ziekte en dood van zijn ex-vriend Thomas. Hij is een wat eigenzinnige, introverte schrijver die opgroeit in een eenvoudig, traditioneel, katholiek milieu, inclusief Italiaanse mama. Leo voelt zich anders (“alleen”) op verschillende vlakken en probeert dit gevoel vorm te geven vanuit een zoektocht naar zichzelf en naar zijn plaats in het bestaan. Hij denkt terug aan de relatie met Thomas, zijn jeugd en andere sleutelmomenten uit zijn leven. De inzichten die hij verkrijgt zijn niet altijd bemoedigend of troostend, maar geleidelijk aan vormt zich een weg: de zijne.

Vanuit het verwerkingsproces en de reflectie op hun “contiguïteitsrelatie” als verhaallijn, gaat de roman dus vooral over zelfanalyse en zelfbewustzijn; over het zoeken naar een eigen , stabiele identiteit in een samenleving die steeds complexer wordt en minder structuur en houvast biedt (“Hij was Niets en Niemand meer.”). De roman blijft in die betekenis dus bijzonder actueel en raakt aan de cruciale uitdagingen van vandaag: onzekerheid, anonimiteit, individualisme, gebrek aan gemeenschapszin, het omgaan met ‘de ander’. Onze kamers lijken momenteel meer gescheiden dan ooit en we blijven het moeilijk hebben met het inrichten van de gemeenschappelijke woonkamer.

De grote menselijke thema’s (liefde, geluk, vriendschap, rouw, verdriet) staan centraal in deze roman. Ze krijgen via talloze Bijbelse, literaire en andere culturele verwijzingen en ook dankzij de slimme vertaling een plaats binnen de goed geschetste tijdgeest van het artistieke, internationale milieu in de vaak oppervlakkige jaren ’80. Tondelli was overigens een student van de postmodernistische meester Umberto Eco.

Het boek is opgebouwd uit drie duidelijk onderscheiden delen die de gedachtenstroom van Leo stilistisch goed weergeven: het wilde, uitbundige, lichamelijke eerste deel wordt verteld in een zelfzekere, bulderende taal vol lyrische hoogdravendheid. De twee volgende delen zijn bedachtzamer, subtieler, spiritueler van aard en de meer introspectieve zinnen begeleiden Leo ‘on the road’ naar zichzelf en steeds verder weg van Thomas. Lichaam en geest staan hierbij in een voortdurend spanningsveld bij het “individu die het zwaar had bij het worden” (“De liefde heeft de wereld nodig om zich waar te maken en Leo wist hoe het geluk werelds moest blijven om voldoening te vinden.”).

Het tempo en de spanningsboog variëren en de meeste passages vragen een heel actieve en aandachtige leeshouding, zeker wanneer de lineaire chronologie wordt losgelaten; de weg is hobbelig, vaak moeizaam en onvoorspelbaar. Alle delen zijn stilistisch wel van een hoogstaand niveau, maar ook boordevol symboliek en meerduidigheid, die bij een eerste lezing onmogelijk in hun volle kracht kunnen doordringen. Het is een boek dat nooit helemaal uit zal zijn.

Tondelli maakt het de lezer dus niet makkelijk, maar ‘Gescheiden kamers’ is een gelaagde ideeënroman die een tweede of zelfs derde lezing vraagt en ook verdient, zodat de volle betekenis van de complexe en vaak heftige diepgang, symboliek en mystiek zich steeds verder kan ontvouwen en uiteindelijk bij de lezer tot rust kan komen.
5

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Kris

Gesponsord

Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.

Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.

'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19

Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.

Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk

Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.

Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.

Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug. 

Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.

De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!

De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.

Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.

Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.

Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.

Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.

Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.

Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.

In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.

De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.

Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!