Meer dan 5,6 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Zoeken naar de gemeenschappelijke woonkamer

Kris 24 juni 2016
Pier Vittorio Tondelli, een Italiaanse schrijver die begin jaren negentig overleed aan de gevolgen van aids, is in zijn geboorteland met zijn beperkte, maar invloedrijke oeuvre nog steeds een inspiratie voor vele auteurs en lezers. ‘Gescheiden kamers’ verscheen als zijn laatste roman in de oorspronkelijke Italiaanse versie in 1989. Een paar decennia later vindt het boek uiteindelijk een stem in het Nederlands dankzij vertaler en Tondelli-kenner Jan van der Haar en uitgeverij Gibbon.

Geloof, seksualiteit, dood, familie, verslavingen, relaties zijn maar een paar van de terugkerende motieven die in Tondelli’s werk met elkaar vervlochten zijn, maar meestal niet op een harmonieuze, conflictvrije manier. Ook in ‘Gescheiden kamers’ zijn deze thema’s aldus prominent aanwezig.

In het boek volgen we het rouwproces van Leo na de ziekte en dood van zijn ex-vriend Thomas. Hij is een wat eigenzinnige, introverte schrijver die opgroeit in een eenvoudig, traditioneel, katholiek milieu, inclusief Italiaanse mama. Leo voelt zich anders (“alleen”) op verschillende vlakken en probeert dit gevoel vorm te geven vanuit een zoektocht naar zichzelf en naar zijn plaats in het bestaan. Hij denkt terug aan de relatie met Thomas, zijn jeugd en andere sleutelmomenten uit zijn leven. De inzichten die hij verkrijgt zijn niet altijd bemoedigend of troostend, maar geleidelijk aan vormt zich een weg: de zijne.

Vanuit het verwerkingsproces en de reflectie op hun “contiguïteitsrelatie” als verhaallijn, gaat de roman dus vooral over zelfanalyse en zelfbewustzijn; over het zoeken naar een eigen , stabiele identiteit in een samenleving die steeds complexer wordt en minder structuur en houvast biedt (“Hij was Niets en Niemand meer.”). De roman blijft in die betekenis dus bijzonder actueel en raakt aan de cruciale uitdagingen van vandaag: onzekerheid, anonimiteit, individualisme, gebrek aan gemeenschapszin, het omgaan met ‘de ander’. Onze kamers lijken momenteel meer gescheiden dan ooit en we blijven het moeilijk hebben met het inrichten van de gemeenschappelijke woonkamer.

De grote menselijke thema’s (liefde, geluk, vriendschap, rouw, verdriet) staan centraal in deze roman. Ze krijgen via talloze Bijbelse, literaire en andere culturele verwijzingen en ook dankzij de slimme vertaling een plaats binnen de goed geschetste tijdgeest van het artistieke, internationale milieu in de vaak oppervlakkige jaren ’80. Tondelli was overigens een student van de postmodernistische meester Umberto Eco.

Het boek is opgebouwd uit drie duidelijk onderscheiden delen die de gedachtenstroom van Leo stilistisch goed weergeven: het wilde, uitbundige, lichamelijke eerste deel wordt verteld in een zelfzekere, bulderende taal vol lyrische hoogdravendheid. De twee volgende delen zijn bedachtzamer, subtieler, spiritueler van aard en de meer introspectieve zinnen begeleiden Leo ‘on the road’ naar zichzelf en steeds verder weg van Thomas. Lichaam en geest staan hierbij in een voortdurend spanningsveld bij het “individu die het zwaar had bij het worden” (“De liefde heeft de wereld nodig om zich waar te maken en Leo wist hoe het geluk werelds moest blijven om voldoening te vinden.”).

Het tempo en de spanningsboog variëren en de meeste passages vragen een heel actieve en aandachtige leeshouding, zeker wanneer de lineaire chronologie wordt losgelaten; de weg is hobbelig, vaak moeizaam en onvoorspelbaar. Alle delen zijn stilistisch wel van een hoogstaand niveau, maar ook boordevol symboliek en meerduidigheid, die bij een eerste lezing onmogelijk in hun volle kracht kunnen doordringen. Het is een boek dat nooit helemaal uit zal zijn.

Tondelli maakt het de lezer dus niet makkelijk, maar ‘Gescheiden kamers’ is een gelaagde ideeënroman die een tweede of zelfs derde lezing vraagt en ook verdient, zodat de volle betekenis van de complexe en vaak heftige diepgang, symboliek en mystiek zich steeds verder kan ontvouwen en uiteindelijk bij de lezer tot rust kan komen.
5

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Kris

Gesponsord

Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?

Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.

De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?

Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.

Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...

Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?

De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?

Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.

Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?

Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.

Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.

Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.

Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.

Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.

Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.

Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.

Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.

Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.

Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.

Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.

Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.

Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...

Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!

Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...

Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.

Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.

Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.

De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.

Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.

Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.

Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.

Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …

Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.

Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.

Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.