De andere Cleopatra’s: een duik in de Ptolemaïsche dynastie

In 2022 verscheen De Perzen van de Welshe professor oudheidkunde Lloyd Llewellyn-Jones, een lijvig boek over de opkomst, ondergang en alles daartussen van het koninklijk geslacht van de Achaemeniden. Het boek werd erg goed ontvangen en was het eerste werk van Llewellyn-Jones dat naar het Nederlands werd vertaald. De schrijver blijft in dezelfde regio en komt nu op de proppen met De Cleopatra’s: vergeten koninginnen van Egypte, wederom vertaald door Aad Janssen en Pon Ruiter en uitgegeven door Nieuw Amsterdam.

Antonius en Cleopatra van William Shakespeare, de epische film Cleopatra met Liz Taylor in de titelrol, of de Cleopatra waar Asterix en Obelix bij op bezoek gaan; geen enkele koningin uit de wereldgeschiedenis is zo vaak beschreven en bezongen als de laatste heerseres van Egypte. Maar er was niet één Cleopatra. De Egyptische koningin die we allemaal kennen, was eigenlijk de zevende van haar naam in een lange rij van Ptolemaïsche vorstinnen, genoemd naar Ptolemaeus, de opvolger van Alexander de Grote. Dit boek gaat over hen, hun echtgenoten en de hoogst ingewikkelde familiebanden waarbij incestueuze relaties meer regel dan uitzondering waren.

Net zoals in zijn vorige boek gaat Llewellyn-Jones breed én diep. Hij behandelt zowel de grote geopolitiek van die tijd als de petites histoires. Zo kom je bijvoorbeeld te weten dat er in het oude Egypte krokodillenboerderijen waren, waar toeristen kleine krokodilletjes konden kopen om aan de god Sobek te offeren. Het boek staat vol van zulke kleine feiten, die samen een duidelijk beeld geven van de Grieks-Egyptische samenleving. De hofhouding van de Cleopatra’s, de intriges aan het hof, de veldslagen – Llewellyn-Jones levert geen half werk om het allemaal gedetailleerd en vaak met de nodige humor uit de doeken te doen.

Het enige kleine minpunt van dit boek is dat de auteur elke Cleopatra ongeveer evenveel tijd in het licht wil gunnen. Daardoor komen sommige passages wat geforceerd over, omdat de schrijver het schaarse bronnenmateriaal bij elkaar heeft moeten harken, terwijl je het gevoel hebt dat er over andere koninginnen nog meer te vertellen valt dan hij al gedaan heeft. Maar dat is zeker geen reden om dit boek links te laten liggen.

Net zoals bij De Perzen heeft meesterverteller Llewellyn-Jones een diepgaand, indrukwekkend onderzocht en meeslepend boek geschreven over een minder bekende periode uit de oudheid. De man verdient niets dan lof om dat telkens opnieuw klaar te spelen, en deze keer amper twee jaar na zijn vorige werk. De Cleopatra’s is een aanrader voor iedereen met een gezonde interesse in geschiedenis, maar zeker voor mensen die dachten alles te weten over de Oudheid.

Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!

Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een oud boek' en 'Lees een ver boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.