Jong zijn op de golven van de geschiedenis
Lea Ypi is een academicus uit Albanië. Ze publiceerde al heel wat wetenschappelijke werken bij Oxford University Press en geeft les op de gerenommeerde London School of Economics. Vrij is haar eerste boek voor een breder publiek. Het is vertaald door Ruud Dorrestijn.
Het boek beschrijft haar kindertijd en adolescentie in het Albanië van de jaren tachtig en negentig, een voor een westers publiek relatief onbekende tijd en plaats. Albanië was een gesloten, socialistisch land. Een planeconomie waar je ‘biografie’ bepaalde wie je was en wat je nog kon verwachten van het leven. Het land was totaal geïsoleerd en had zich zelfs van de Sovjet-Unie afgekeerd.
Lea groeide op als telg van een familie uit de voormalige Ottomaanse adel. Ze waren graag geziene gasten aan het hof van Koning Zog II, tot het land door Mussolini werd bezet. Na de oorlog werden alle bezittingen van Lea’s grootouders geconfisqueerd en diende de adellijke familie zich in te passen in een streng socialistisch systeem, dat ze nooit volledig zouden omarmen.
Lea werd geboren in 1979 en groeide op als een trots lid van de socialistische familie. ‘Oom Enver’, ofwel Henver Hoxha, de onbetwiste leider van Albanië, was haar grote idool. Ze raakte gewend aan lege winkels met ellenlange wachtrijen. Als haar oma op een dag thuiskomt met een blikje coca-cola, komt heel de straat nieuwsgierig een kijkje nemen. De weinige buitenlanders die ze te zien krijgt zijn hulpverleners die door de overheid worden voorgesteld als ‘toeristen’.
Als in 1990 de Sovjet-Unie in elkaar klapt, volgt Albanië schoorvoetend. Het kapitalisme wordt aan de borst gedrukt, maar niet helemaal van harte. Voor Lea breekt er een verwarrende tijd aan. Nu de geheime politie is opgedoekt, komt ze heel wat te weten over haar familie en vallen er stukje bij beetje puzzelstukjes in elkaar. Omdat het land economisch een puinhoop is, vluchten er een hoop bekenden naar het buitenland. Als uiteindelijk het landelijk spaarsysteem in elkaar klapt en bijna elke Albanees zijn spaargeld kwijt is, breekt er in 1997 een burgeroorlog uit, waarvan Lea een dagboek bijhoudt dat ze in het boek heeft verwerkt.
Ypi heeft een boek geschreven over wat het betekent om vrij te zijn. Een woord dat de laatste tijd te pas en te onpas mismeesterd wordt. Het is een zoektocht naar de betekenis van het woord en ze durft het zelfs aan om op de laatste pagina’s met iets te komen dat op een verklaring lijkt. Het is een opvallend humoristisch verhaal over kind zijn in een gesloten communistisch systeem en puberen in een totaal andere wereld. Maar vooral is het een ode aan Lea’s oma, vader en moeder, die tegen wil en dank een kind hadden groot te brengen in een voor hen vijandige omgeving. Vrij is daardoor een onvervalste aanrader.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van kristofsjongers
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
