Verstoten door de ouders

Vigdis Hjorth is ongeveer even oud als de hoofdpersoon in dit boek.
Vigdis Hjorth heeft een moeizame relatie met haar gezin van oorsprong.
Veel autobiografische elementen in dit boek en dat maakt het extra interessant want de schrijfster onderzoekt deze moeizame relatie en dan is moeizaam echt een eufemisme in dit geval.

Johanna keert terug naar Oslo nadat ze dertig jaar in de VS had gewoond. Haar man is dood en haar zoon woont met zijn gezin in Kopenhagen. Dus, wat heeft ze nog te zoeken in Utah?
Terug in de stad van haar jeugd, terug in de stad waar haar moeder en zus nog steeds wonen.
Ze huurt er twee woningen. Een appartement in de stad en een blokhut in de heuvels achter Oslo. Ze vindt troost in de blokhut en troost heeft ze nodig want het is erg verdrietig wat er allemaal komt bovendrijven aan herinneringen. Ze staat ook stil bij de betekenissen en implicaties van deze herinneringen. Ze reflecteert op zichzelf en op vooral haar moeder. Pijnlijk en hartverscheurend is het proces waar Johanna doorheen gaat.

Als kind voegde ze zich niet naar de wensen, eisen, normen en waarden van met name haar vader en op haar 19de rukte ze zich los en vluchtte uit haar huwelijk en studie met een nieuwe man naar de VS waar ze haar hart volgde en kunstenares werd.

Duizend keer komt in het boek het woord mam voor. Niet moeder maar mam en daaruit spreekt haar verlangen naar contact met haar moeder. Gaandeweg reconstrueert Johanna de relatie die zij als kind had met haar moeder, de relatie tussen vader en moeder en de rol van haar jongere zusje in het geheel.
Johanna ontdekt waarom mam zo volgzaam is aan haar man en waarom haar vader zo kil en eisend was. Hij is inmiddels dood en Johanna is niet op de begrafenis geweest.

Alle pogingen van de hoofdpersoon om contact te maken met mam lopen op niets uit. De moeder weigert elke vorm van contact, daarbij gesteund door haar jongste dochter.

Het is een onthutsend boek geworden dat velen niet zal aanspreken omdat het meeste zich in het hoofd van Johanna afspeelt en er weinig handeling is. Voor iedereen die tobt met een moeizame relatie met de ouders is dit boek echter een aanrader. Het kan helpen om zowel jezelf als je ouders te begrijpen maar daartoe moet je wel eerlijk zijn, bijna wreed tegenover jezelf en open staan voor het kweken van begrip voor de andere gezinsleden. Als dat lukt dan heeft dit boek je een gouden dienst bewezen.

Ik werd wel nieuwsgierig naar de relatie met haar man en zoon. Lukte het Johanna om niet te herhalen wat er vroeger thuis gebeurde? Kon zij een autonoom mens zijn in haar nieuwe huwelijk? Was zij in staat om een positieve band op te bouwen met haar zoon? We zullen het niet te weten komen maar vaak geldt het gezegde: de geschiedenis herhaalt zich, zoals blijkt uit alle reconstructieve arbeid die Johanna wijdde aan haar eigen gezin van oorsprong.
Blijft Johanna in Oslo wonen, trekt ze zich uiteindelijk terug in de heuvels achter de stad of verhuist ze nog een keer?

In het boek Het zomerhuis vertelt Hjorth bijna zakelijk over de onverkwikkelijkheden in haar gezin van oorsprong. Daarmee hing ze heel nadrukkelijk de vuile was buiten en dat werd haar niet in dank afgenomen.
In De waarheden van mijn moeder, oorspronkelijke titel Er mor død? ( Is moeder dood? ) speelt waarschijnlijk dezelfde thematiek maar nu gesublimeerd tot een literair topstuk waar Het zomerhuis meer een soort ordinair uit de school klappen was. Mooi om te zien hoe meer afstand nemen van je onderwerp een beter boek oplevert!


De schrijfstijl vond ik erg prettig: dichterlijk, compact, sober, met oog voor detail.
Voor vorm en inhoud geef ik de volle vijf sterren.