Was het maar een trilogie....
Voor mij geen warme landen maar het zeer hoge noorden
Er komen veel diverse personages voorbij in dit boek. Meestal stoort me dat omdat ik na een poosje door de bomen het bos niet meer zie maar in dit geval had ik er weinig last van omdat het verhaal draait om één hoofdpersoon. We maken haar lotgevallen mee. Arvola beschrijft eigenlijk het gewone leven, maar dan van bijna 200 jaar geleden.
Finnmark werd toen nog volop gekoloniseerd want er woonden bijna geen mensen: er waren wat Noorse vissers aan de kust en over bergen en toendra's trokken Sami met hun kuddes rendieren.
In de tweede helft van de negentiende eeuw kreeg de Noorse overheid steeds meer greep op het gebied en werden landsgrenzen definitief vastgesteld, vooral die tussen Noorwegen, Rusland en Finland. Daarvoor trokken de Sami vrijelijk van Finland naar Rusland naar Noorwegen.
In die periode trokken veel inwoners van Noord-Finland naar de Noorse kusten om te ontsnappen aan armoede en hongersnood. De rijke viswateren lokten veel nieuwkomers die later Kvenen werden genoemd. Een benaming waarvan de herkomst niet te achterhalen is tot nu toe. De etymologie is vooral speculatief.
Zeker is dat er in Finnmark een vrij grote groep Kvenen woont, maar ook Sami, die zich geleidelijk aan zijn gaan vestigen en dan de Noren zelf natuurlijk. Dientengevolge zijn een aantal gemeenten in Finnmark officieel drietalig. Ik heb een aantal malen in Lakselv gelogeerd, en dan staat aan het begin van de bebouwde kom een drietalig plaatsnaambord: Lakselv, Noors, betekenis zalmrivier, Leavdnja, Noord-Samisch en Lemmijoki, de Kveense naam.
Zo ook Vadsø, een plaats die veelvuldig in het boek wordt genoemd, dat in het Noord-Samisch Cahcesuolu heet en in het Kvensk Vesisaari. In Vadsø is een cultureel centrum voor de Kvenen en ook op andere plaatsen zijn vormingscentra en musea gewijd aan de Kveense cultuur.
Dat geldt ook voor de Sami die bijvoorbeeld hun parlement hebben in Karasjok.
De Noorse overheid heeft een enorme inhaalslag gemaakt na eeuwenlange onderdrukking van haar minderheden.
De Sami vormen een verhaal apart omdat er zoveel verschillende stammen zijn, siida geheten, vaak genoemd in het boek. een siida is zowel een groep Sami als het gebied dat hun toekomt.
Er zijn veel soorten Sami met hun eigen cultuur en leefwijze. een aantal wordt genoemd in het boek, zoals de Sjøsami, de Sami van de zee, de kust, maar er zijn ook bergsami, bossami en dan de Oostsami die grensoverschrijdend leefden, zowel in Finnmark als op Kola, een Russisch schiereiland. Na de vaststelling van de landsgrenzen werden de Noorse Oostsami geïsoleerd van hun Russische broeders en zusters. Zij werden Skolt-Sami genoemd. Zij hebben een kerk en museum in Neiden , de centrale plaats in het boek van Arvola.
Skolt betekent schedel. De Skolt-Sami waren kaalhoofdig.
Je ziet, ik verlies me helemaal in verhalen en uitleg. Het is jammer dat Arvola niet meer uitlegt. Wie weet wat een gamme is? Dat is een eenvoudig onderkomen dat verplaatsbaar is en bestaat uit één vertrek, vroeger de gangbare behuizing van de Sami. Op internet vind je veel afbeeldingen van de verschillende gammer.
Ook is het jammer dat Arvola geen kaartje heeft bijgevoegd waarop je kunt zien waar de Neidenrivier stroomt, waar zich het Varangerfjord bevindt en waar Vadsø ligt ten opzichte van Bugøynes.
Het Varangerfjord is een 100 km lange, diepe fjord en Vadsø en Bugøynes liggen tegenover elkaar. Het fjord is daar 12 km breed dus dat is te doen voor roeiers.
Niet iedereen is geïnteresseerd in dit soort achtergrondinformatie maar voor mij gaat een verhaal meer leven als ik die kennis wel heb. Neem bijvoorbeeld de kruipbramen die regelmatig ter sprake komen. Het zijn lage plantjes die je niet meteen associeert met bramen. De vruchten zijn goudgeel en smaken heerlijk. Overal in Noord-Skandinavië worden deze vruchtjes geoogst en verwerkt tot jams, geleis, sappen en likeur. Het is een zeer geliefde vrucht zoals rendiervlees het favoriete vlees is. Geloof me, de smaak is verrukkelijk, wild, pittig en mals.
Ingeborg Arvola is geboren in Honningsvåg, een dorp vlakbij de Noordkaap. Zij kent het gebied en dat merk je aan alles. Zij is zelf Kveense. en heeft zich verdiept in de cultuur en geschiedenis van haar volk. Zo lees je veel over de animistische restanten in hun Christelijke geloof.
Kortom , dit is een rijk boek, een echt historisch dokument en het is geschreven in mooie, bloemrijke taal. Men denke aan de vrijpartijen tussen de twee geliefden, Mikko en Priita. Lyrisch zonder ooit plat te worden.
Na 375 bladzijden had ik het boek uit en ik verzuchtte, was dit maar een trilogie, want ik wilde haar langer volgen, de jaargetijden meemaken, de natuur en het landschap ervaren, haar kinderen zien opgroeien.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Lammert Dijkema
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
