Meer dan 6,0 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Was het maar een trilogie....

Lammert Dijkema 20 november 2024
Het onderscheid tussen een recensie en een leeservaring is niet altijd eenvoudig te maken. In dit geval neig ik tot het laatste omdat ik me helemaal verloor in dit boek en eigenlijk niet eens om het verhaal op zich maar vooral vanwege de sfeer in het boek. Ik ben een paar keer in de streek geweest en heb m'n hart verloren aan het gebied dat Finnmark heet. Mijn woonkamer hangt vol met vergrote foto's van de landschappen: stroomversnellingen, besneeuwde hellingen, blauwe fjordarmen en kleine dorpen. De verlatenheid, de stilte, de onafzienbare toendravlakten, ik kon er niet genoeg van krijgen.
Voor mij geen warme landen maar het zeer hoge noorden

Er komen veel diverse personages voorbij in dit boek. Meestal stoort me dat omdat ik na een poosje door de bomen het bos niet meer zie maar in dit geval had ik er weinig last van omdat het verhaal draait om één hoofdpersoon. We maken haar lotgevallen mee. Arvola beschrijft eigenlijk het gewone leven, maar dan van bijna 200 jaar geleden.

Finnmark werd toen nog volop gekoloniseerd want er woonden bijna geen mensen: er waren wat Noorse vissers aan de kust en over bergen en toendra's trokken Sami met hun kuddes rendieren.
In de tweede helft van de negentiende eeuw kreeg de Noorse overheid steeds meer greep op het gebied en werden landsgrenzen definitief vastgesteld, vooral die tussen Noorwegen, Rusland en Finland. Daarvoor trokken de Sami vrijelijk van Finland naar Rusland naar Noorwegen.
In die periode trokken veel inwoners van Noord-Finland naar de Noorse kusten om te ontsnappen aan armoede en hongersnood. De rijke viswateren lokten veel nieuwkomers die later Kvenen werden genoemd. Een benaming waarvan de herkomst niet te achterhalen is tot nu toe. De etymologie is vooral speculatief.
Zeker is dat er in Finnmark een vrij grote groep Kvenen woont, maar ook Sami, die zich geleidelijk aan zijn gaan vestigen en dan de Noren zelf natuurlijk. Dientengevolge zijn een aantal gemeenten in Finnmark officieel drietalig. Ik heb een aantal malen in Lakselv gelogeerd, en dan staat aan het begin van de bebouwde kom een drietalig plaatsnaambord: Lakselv, Noors, betekenis zalmrivier, Leavdnja, Noord-Samisch en Lemmijoki, de Kveense naam.
Zo ook Vadsø, een plaats die veelvuldig in het boek wordt genoemd, dat in het Noord-Samisch Cahcesuolu heet en in het Kvensk Vesisaari. In Vadsø is een cultureel centrum voor de Kvenen en ook op andere plaatsen zijn vormingscentra en musea gewijd aan de Kveense cultuur.
Dat geldt ook voor de Sami die bijvoorbeeld hun parlement hebben in Karasjok.
De Noorse overheid heeft een enorme inhaalslag gemaakt na eeuwenlange onderdrukking van haar minderheden.
De Sami vormen een verhaal apart omdat er zoveel verschillende stammen zijn, siida geheten, vaak genoemd in het boek. een siida is zowel een groep Sami als het gebied dat hun toekomt.
Er zijn veel soorten Sami met hun eigen cultuur en leefwijze. een aantal wordt genoemd in het boek, zoals de Sjøsami, de Sami van de zee, de kust, maar er zijn ook bergsami, bossami en dan de Oostsami die grensoverschrijdend leefden, zowel in Finnmark als op Kola, een Russisch schiereiland. Na de vaststelling van de landsgrenzen werden de Noorse Oostsami geïsoleerd van hun Russische broeders en zusters. Zij werden Skolt-Sami genoemd. Zij hebben een kerk en museum in Neiden , de centrale plaats in het boek van Arvola.
Skolt betekent schedel. De Skolt-Sami waren kaalhoofdig.

Je ziet, ik verlies me helemaal in verhalen en uitleg. Het is jammer dat Arvola niet meer uitlegt. Wie weet wat een gamme is? Dat is een eenvoudig onderkomen dat verplaatsbaar is en bestaat uit één vertrek, vroeger de gangbare behuizing van de Sami. Op internet vind je veel afbeeldingen van de verschillende gammer.
Ook is het jammer dat Arvola geen kaartje heeft bijgevoegd waarop je kunt zien waar de Neidenrivier stroomt, waar zich het Varangerfjord bevindt en waar Vadsø ligt ten opzichte van Bugøynes.
Het Varangerfjord is een 100 km lange, diepe fjord en Vadsø en Bugøynes liggen tegenover elkaar. Het fjord is daar 12 km breed dus dat is te doen voor roeiers.

Niet iedereen is geïnteresseerd in dit soort achtergrondinformatie maar voor mij gaat een verhaal meer leven als ik die kennis wel heb. Neem bijvoorbeeld de kruipbramen die regelmatig ter sprake komen. Het zijn lage plantjes die je niet meteen associeert met bramen. De vruchten zijn goudgeel en smaken heerlijk. Overal in Noord-Skandinavië worden deze vruchtjes geoogst en verwerkt tot jams, geleis, sappen en likeur. Het is een zeer geliefde vrucht zoals rendiervlees het favoriete vlees is. Geloof me, de smaak is verrukkelijk, wild, pittig en mals.

Ingeborg Arvola is geboren in Honningsvåg, een dorp vlakbij de Noordkaap. Zij kent het gebied en dat merk je aan alles. Zij is zelf Kveense. en heeft zich verdiept in de cultuur en geschiedenis van haar volk. Zo lees je veel over de animistische restanten in hun Christelijke geloof.

Kortom , dit is een rijk boek, een echt historisch dokument en het is geschreven in mooie, bloemrijke taal. Men denke aan de vrijpartijen tussen de twee geliefden, Mikko en Priita. Lyrisch zonder ooit plat te worden.
Na 375 bladzijden had ik het boek uit en ik verzuchtte, was dit maar een trilogie, want ik wilde haar langer volgen, de jaargetijden meemaken, de natuur en het landschap ervaren, haar kinderen zien opgroeien.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Lammert Dijkema

Gesponsord

Aan het lot kun je niet ontsnappen ... of wel?

Intermezzo is een prachtige roman over broers en geliefden, van dé literaire stem uit Ierland.

Door de late middeleeuwen letterlijk aan te raken blaast Van Loo ons verre verleden meer dan ooit nieuw leven in.

Een ode aan de Hollandse keuken en de smaak van thuis.

Meer dan 200 recepten voor de kerstdagen.

Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Het leukste cadeau voor iedereen: lol verzekerd!

Toine Heijmans neemt zijn lezers mee naar de uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis.

Een roman over iemand die floreert als onderzoeker, maar zich het comfortabelst voelt als ze zelf in de schaduw blijft

In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende, grappige en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder.

De schitterende beelden en poëtische teksten vertellen het verhaal van een bijzondere vriendschap, tussen het meisje en de drie dieren.

Een magisch coming-of-age-verhaal over een jongen die zijn eerste weekend zonder zijn ouders doorbrengt. . . en een leeuw die op hem komt passen.

Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Deze nieuwe fase kan er een zijn van vreugde, vervulling en verdieping.

De Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

De auteur van Het meisje in de trein is terug! Ligt de waarheid op het eiland begraven?

Kenia, 1926. De jonge Ivy staat voor grote uitdagingen. Ondertussen is Ranjana, een jonge Indiase vrouw, op de vlucht.

Een nieuwe, inclusieve geschiedenis van het vroegst bewoonde continent van de wereld.

Een prachtig overzicht van de liefdespoëzie, van de vroege middeleeuwen tot nu

Hoe kunnen we ons een weg banen door dit alles?

Drie jaar geleden overleed haar beste vriendin, en sindsdien staat Erins leven stil.

Kenia, 1910. Als de jonge Ivory meereist met haar vader op safari, wordt ze onmiddellijk verliefd op het land en de natuur