Meer dan 5,9 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Een indringend en beeldschoon verhaal

Lammert Dijkema 24 september 2024
Brigitte Reimann ( 1933-1973 ) was een Oost-Duitse schrijfster. Ze voltooide in 1963 een autofictief boek dat pas kon worden uitgegeven na bemoeienis door de staat. Het werd dus gecensureerd. Je begrijpt dat dit voor de schrijfster een moeilijk te verkroppen proces is geweest.
In 2022 werd in het huis waar zij gewoond had een manuscript gevonden waaruit blijkt dat de oorspronkelijke versie van het boek er heel anders had uitgezien.
In 2023 verscheen een nieuw boek waarin Reimanns oorspronkelijke teksten en persoonlijke aantekeningen waren verwerkt. Angela Drescher en Nele Holdack hadden een compleet nieuwe versie geredigeerd die eindelijk recht deed aan Reimanns talenten en bedoelingen. In een uitgebreid nawoord beschrijven
Drescher en Holdack hoe ze te werk zijn gegaan. Foto's van manuscripten en aantekeningen zijn bijgevoegd. Tevens maakten ze een verklarende woordenlijst opdat de lezers van nu de DDR-terminologie begrijpen.
Het boek is vrijwel meteen vertaald in het Nederlands door Jantsje Post en Marianne van Reenen.

Zo, een lange inleiding op dit prachtige boek!
Het verhaal gaat over een jonge vrouw, haar broers en haar vriend. De oudste broer, Konrad, was naar het westen gevlucht. De tweede broer, Uli, stond op het punt hetzelfde te doen. Zus Elisabeth en haar vriend Joachim zijn niet van plan de DDR te verlaten. Hiermee is het conflict in een notedop geschetst.
Nu zijn er wel meer boeken geschreven over voornoemde situatie maar dit boek is van een heel andere orde omdat Uli en Elisabeth een zeer hechte band hebben. Ze zijn onafscheidelijk en heel intiem met elkaar, op het erotische af. Ze kunnen elkaar niet missen, geen dag. En toch wil Uli weg uit die verdomde DDR.
Alle volwassenen in de DDR van 1960 hebben de naziterreur meegemaakt, de inval van de Russen en de vorming van de communistische heilstaat die de DDR moest worden. Al deze ingrijpende gebeurtenissen klinken na in de harten en geesten van de mensen. Ze leiden vaak tot controverses, haat en achterdocht. Bovendien bestaat er veel wantrouwen over de nieuwe maatschappelijke orde. Elisabeth worstelt voortdurend met haar persoonlijke opvattingen en de door de staat opgelegde waarden en normen.

Autofictie is de vermenging van persoonlijke feiten en bedachte situaties en personages. In dit geval zijn Elisabeth en de schrijfster vrijwel identiek met elkaar. Het is wellicht daaraan te danken dat Elisabeth levensecht is beschreven, tot in detail lezen we over haar gevoelens, emoties en gedachten over zichzelf en haar naasten. We komen veel te weten over haar kunstzinnige aspiraties, haar mens- en wereldbeeld en we lezen hoe ze naar de wereld, de mensen en haar omgeving kijkt, hoe ze bijna als Van Gogh de natuur waarneemt en dichterlijk beschrijft. Elisabeth is door en door romantisch en tegelijkertijd een rebelse, nonconformistische meid.
Reimann vertelt over de twistgesprekken tussen Elisabeth en Uli, over hun dagelijkse leven en wel zo dat de lezer het als in een film aan zich voorbij ziet trekken.
In slechts 190 bladzijden worden we getuige van hartverscheurende ontwikkelingen. De beklemming van die tijd in de DDR wordt opnieuw voelbaar of, zoals The New Yorker schrijft: Reimann brengt het verleden zo dichtbij dat het nauwelijks voorbij lijkt.

Een indrukwekkend, meeslepend boek dat ik vijf sterren geef.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Lammert Dijkema

Gesponsord

Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.

Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.

'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19

Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.

Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk

Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.

Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.

Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug. 

Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.

De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!

De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.

Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.

Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.

Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.

Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.

Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.

Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.

In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.

De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.

Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!