Fijn verhaal met hartveroverende hoofdpersonen

In het boek ‘Leven als een beest’ van Charles Foster verplaatst de schrijver zich in het leven van een dier. Dat doet hij door daadwerkelijk hun leven te leven: net als een vos wroet hij in vuilnisbakken om aan eten te komen. Of hij  zwemt ’s nachts in rivieren zoals een otter doet. Als das eet hij wormen om te ervaren hoe dat precies is (ja, echt!). Ik las het boek ‘Leven als een beest’ niet zelf, maar ben er door het boek ‘Struikmeisje’ wel ernstig door gefascineerd. Als ik als een dier zou leven, zou mijn eerste poging zijn me als een kat te gedragen. Ik denk echter niet dat ik het lang vol zou houden. Na een half uur op de bank liggen (opgekruld en wel) zou ik me waarschijnlijk kapot vervelen. Laat staan dat ik brokken zou gaan eten of mijn behoefte in de achtertuin van de buren zou doen.

Erie uit ‘Struikmeisje’ zou dat geduld wellicht wel kunnen opbrengen. Ze is namelijk óók heel goed in het observeren van mensengedrag. Wel vanuit de struiken, zodat ze zelf niet opgemerkt wordt. Dat doet ze met een bepaald doel: door middel van onderzoek aantonen dat ze heus niet anders is dan andere mensen en dat ze dus geen stoornis heeft, zoals haar therapeut zegt. Erie heeft een hekel aan dat woord: stoornis. Ze gaat dan wel niet naar school, maar ze vindt dat dat alleen maar goed voor haar is. Alle stress die ze voelde is namelijk weg! Als ze echter door haar zus op pad gestuurd wordt om boodschappen te doen, komt er heel wat spanning terug. Via struiken probeert ze zich door het huisjespark ‘De Vliegenzwam’ voort te bewegen op weg naar de parkwinkel. Maar dan wordt ze gezien door Bas, die haar niet alleen ziet, maar haar ook nog eens snapt en geen oordeel over haar heeft. Erie voelt zich steeds meer ontspannen bij Bas, tot ze erachter komt dat niet alles is wat het lijkt.
Charles Foster vraagt zich in zijn boek ‘Leven als een beest’ af of we de dieren, maar ook de mensen, om ons heen echt kunnen leren kennen terwijl we verdoofd zijn door het leven dat we nu leven, met een grote afstand van de natuur. Erie heeft die afstand niet, maar probeert wanhopig de mensen te leren kennen, terwijl ze eigenlijk liever net als haar das Greta zou willen leven. Want op die plek, bij haar weesdas, voelt ze zich pas echt veilig. Als ze gekwetst wordt, trekt ze zich dan ook terug in het hok bij Greta. En alhoewel dat soms nogal saai is, is dat ook heel veilig. Veel veiliger dan in de wereld van de mensen.

‘Struikmeisje’ is een boek waar best veel problematiek in naar voren komt. Dat zit hem eigenlijk niet eens zozeer in het gegeven dat Bas in een rolstoel zit of dat Erie een stoornis heeft (sorry dat ik het zo zeg, Erie), maar wel over hoe de maatschappij zich tot hen verhoudt. ‘Struikmeisje’ gaat ook over jezelf buitengesloten voelen. Niet alleen Erie voelt zich anders, ook haar zus Billy heeft daarmee te maken. En Bas z’n vader zit door het verhaal heen ook helemaal niet lekker in zijn vel. Kortom: er speelt nogal wat.

En tóch is het verhaal nooit te zwaar. Tineke Honingh heeft de moeilijke onderwerpen met een bepaald soort lichtheid beschreven, waardoor je het boek nooit met een te zwaar gemoed leest. Dat komt denk ik vooral door hoofdpersonage Bas die een ongekend positieve inborst heeft en met een open blik naar de wereld kijkt. Een prachtig voorbeeld daarvan is als hij en Erie gaan oppassen op drie kleine losgeslagen jongetjes. Erie ziet er als een berg tegenop en telt de tijd tot het einde van het oppassen letterlijk af. Ze houdt het echter niet vol. Bas hoort haar aan en zet alles op alles om het toch een succes te laten worden. Het is vertederend en ontroerend om te zien hoeveel hij voor Erie over heeft.

En ook Erie wist mijn hart te stelen, met de gevechten die ze vooral met zichzelf voert. Klauwende beesten en dwarrelende dassen in haar buik bepalen haar gemoedstoestand. Zolang alles gaat zoals ze het zelf graag wil, heeft haar interne das de hoofdrol, maar anders komen die andere beesten naar buiten en dat probeert Erie wanhopig tegen te houden.

‘Struikmeisje’ is een ontzettend fijn verhaal dat gaat over jezelf mogen zijn, maar ook over het stilstaan bij hoe anderen zich voelen, hoe moeilijk dat soms ook is.