Een wat onsamenhangend geheel

Jan Walraven is sinds 2015 werkzaam als journalist bij Apache, een Belgische nieuwssite. In september 2018 publiceerde hij De diefstal van de eeuw, een boek over een spraakmakend en actueel onderwerp, namelijk het recht op privacy. De achterflap belooft een inkijk in de wereld van cookies en algoritmes en een ontluisterend en tegelijk hoopgevend relaas.  

Het boek is opgedeeld in vijf delen en behandelt hoe we online, veelal ongemerkt, worden gevolgd en geanalyseerd, hoe onze data wordt verhandeld en hoe we vervolgens worden beïnvloed, bijvoorbeeld door gerichte advertenties. Uit het boek komt tevens naar voren hoe afhankelijk we zijn geworden van de diensten die technologiegiganten, zoals Facebook en Google, en op welke manieren onze privacy online en offline wordt geschonden. Met bekende en minder bekende voorbeelden toont Walraven aan hoe ver de data-verzameldrift van ondernemingen gaat en welke risico’s daaraan kunnen kleven. In het vijfde en tevens laatste deel zet hij uiteen hoe we onze privacy kunnen heroveren en vertelt hij welke stappen momenteel al zijn en worden genomen. Na het weinig opbeurende betoog in de eerdere delen stemt het hoopvol dat er thans geëxperimenteerd wordt met alternatieve privacyvriendelijke onlinenetwerken en -diensten.  

Het boek sluit af met een kort addendum met tips voor betere online privacybescherming. Het toepassen van de tips biedt geen fundamentele oplossing, maar zorgt voor meer inzicht in de data die we dagelijks over onszelf prijsgeven en de manier waarop we dit enigszins kunnen beperken.  

Het is voor velen een interessant en actueel onderwerp, maar helaas slaagt de auteur niet helemaal in een boeiende uitwerking daarvan. Het boek mist wat structuur. Dit valt direct op bij het openslaan van het boek, waarbij enige houvast in de vorm van een voorwoord of inleiding ontbreekt, terwijl dat juist bij dit boek erg prettig zou zijn. Ook in het verdere boek ontbreekt een rode draad. Met name in het middenstuk is het een wat onsamenhangend geheel van veel en uitgebreid uiteengezette voorbeelden van privacyschendingen zonder dat de relevantie daarvan duidelijk wordt of op basis daarvan duidelijke conclusies worden getrokken. Daarbij is de schrijfstijl niet altijd even toegankelijk en bevat het boek onnodige herhalingen. Tevens is het jammer dat er geen gebruik is gemaakt van voetnoten, maar van een bronnenlijst achteraf. Als de lezer verder wil lezen over een besproken deelonderwerp of onderzoek, is niet direct duidelijk welke bron uit de bronnenlijst daarvoor geschikt is.  

De diefstal van de eeuw bespreekt een actueel onderwerp waar iedereen die online actief is meer over zou moeten willen weten, maar helaas mist het boek wat structuur. Het boek start en eindigt desondanks sterk, maar het middenstuk had een stuk bondiger en toegankelijker kunnen worden opgeschreven.