Literaire thriller voor specifiek lezerspubliek

Toen ik relatief nieuw was in de blogwereld was If We Were Villains van M.L. Rio en veelbesproken boek. Het werd gehaat of er werd van gehouden, iets ertussenin leek niet mogelijk. Ik werd hier wel door geprikkeld, maar ik pakte het boek nooit op. Het kwam op mijn “Wil ik lezen” lijst, maar verdween ook weer. Dat ging zo een tijdje door. Ik durfde het niet aan om dit boek in het Engels te lezen, daar vertrouwde ik mijn taalvaardigheid niet genoeg voor. De auteur citeert Shakespeare nogal vaak en dat is vrij pittig Engels. Eerder dit jaar kwam de Nederlandse vertaling van dit boek uit, Als wij schurken waren. Nu wist ik in ieder geval zeker dat ik de woorden zou begrijpen, maar in welk kamp zou ik zitten? De lovers of de haters?

Zoals ik hierboven al schreef was ik tijdens het lezen vooral benieuwd of ik van dit boek zou genieten of dat het echt niet bij mij zou passen. Er hing een enorme hype rondom de Engelse versie, maar niet zozeer rondom de Nederlandse vertaling. Er heeft dan ook zeven jaar tussen gezeten voor deze op de markt kwam. Mijn verwachtingen waren daarom niet al te hoog. Buiten het basale heb ik namelijk geen kennis van Shakespeare en zijn teksten. Ik weet enkele bij naam te noemen en alleen van Romeo & Julia weet ik waar het over gaat. Daar houd het wel een beetje mee op. Ik was dan ook benieuwd of ik een geschikte lezer voor dit verhaal zou zijn.

We volgen Oliver Marks, die onderdeel uitmaakt van een groep van zeven vierdejaars studenten aan een prestigieuze toneelschool in het schooljaar 1997-1998. De focus van het lesprogramma op deze school is Shakespeare, de toneelgroep voert daarom ook alleen maar stukken van deze grootheid op. Het gaat zelfs zo ver dat de studenten helemaal opgaan in hun personage en dat het moeilijk wordt om echt van toneel te onderscheiden. Dit blijkt ook wel als een van hen dood wordt aangetroffen. Oliver heeft net tien jaar al dan niet onterecht vastgezeten en vertelt nu het hele verhaal aan een rechercheur van de politie. Hierdoor leer je de personages redelijk kennen. Ik zeg redelijk, want voor mij gevoel blijven ze erg op de vlakte. Deze personages gaan helemaal op in de theaterwereld en ik had inderdaad het idee dat ze de realiteit uit het oog waren verloren. Ze komen op mij erg wereldvreemd over. Ik vond het lastig hen te begrijpen en een connectie te voelen, omdat alles zo ver van me af staat. Toneel is niet mijn ding, laat staan Shakespeare. Het zal mij dan ook niet verbazen als zelfs de personages zijn vernoemd naar personages uit zijn oeuvre. Ik ben iedereen eigenlijk alweer vergeten, zo’n indruk hebben ze op mij achtergelaten.

De schrijfstijl doet denken aan die van een toneelstuk. Het verhaal is opgedeeld in vijf bedrijven. Ieder bedrijf start met een proloog in het heden om vervolgens tien jaar terug te gaan in de tijd. Ik moest hier behoorlijk aan wennen, ook omdat mijn kennis van toneel hiervoor tekort schiet. De personages gebruiken veel citaten van Shakespeare in hun dagelijkse gesprekken waardoor het echt lijkt of ze niet meer helemaal in het hier en nu leven. Dit maakt dat de dialogen erg stroef aanvoelen en soms moeilijk te volgen zijn. Ik vroeg me continu af waar een bepaald citaat op slaat en dat is niet handig. Voor een moordmysterie is dit jammer, want hierdoor werd ik niet in het verhaal gezogen.

Dit boek is dus een moordmysterie en dit hoort te intrigeren. Helaas is dat met dit verhaal niet het geval. Alles blijft voor mij op de vlakte en gaat nergens echt de diepte in. Dit heeft ook zeker te maken met het feit dat ik de personages, hun onderlinge verhoudingen en dialogen niet goed begreep omdat deze zo afstandelijk en gekunsteld voelden. Dit verhaal had de potentie om echt interessant te worden, want wat is er op die fatale avond toch gebeurt en wie heeft het gedaan? Daar krijgen we wel antwoord op, maar toen was ik al niet meer geboeid. Ik voelde niet de drang om door te blijven lezen om hier achter te komen. Ik las het dan ook met moeite uit. Het is een originele inslag, maar niet voor iedereen weggelegd.

Als wij schurken waren van M.L. Rio bleek geen boek te zijn voor mij. Verregaande kennis van Shakespeare – en misschien wel een obsessie met zijn werk – blijkt wel erg handig te zijn wil je dit verhaal goed kunnen begrijpen. De personages zijn niet boeiend, de ontwikkeling evenmin. De schrijfstijl loopt stroef en het verhaal staat te ver van mij af om me er echt in te kunnen verliezen. Dit boek heeft absoluut potentie, maar heeft het juiste lezerspubliek nodig. Het is al gebleken dat dit internationaal is gelukt. Ik hoor daar alleen niet bij.