Overdaad aan thema's doet impact te niet

Het meisje met de luidende stem van Abi Daré kruiste in 2021 mijn pad. Ik zag het boek veelvuldig voorbijkomen en het boek klonk direct interessant. Het heeft meerdere prijzen in de wacht gesleept, waaronder die voor “beste boek voor jongeren”. Alleen hield iets mij tegen het daadwerkelijk te lezen en ik weet niet goed wat het was. Recent besloot ik de koe maar gewoon bij de hoorns te vatten en deze roman op te pakken, anders zou het er nooit van komen. Is alle lof terecht gebleken?

Een boek met veel positieve reacties schept bij mij automatisch hoge verwachtingen, maar maakt mij ook huiverig om het te lezen. Ik ga vaak niet geweldig goed samen met gehypte boeken en ik was daar bij deze roman ook bang voor. Daarnaast hield een belangrijk element uit dit verhaal mij tegen, namelijk dat Daré voor hoofdpersoon Adunni een eigen taal heeft ontwikkeld. Ik was bang dat dit mij tegen zou staan en mijn leesplezier zou gaan beïnvloeden. Ik ging dan ook best huiverig deze leeservaring aan, want wat als…

De veertienjarige Adunni woont in een Nigeriaans plattelandsdorpje en droomt ervan om een goede opleiding te kunnen volgen en zo een mooie carrière op te bouwen. Nadat haar moeder overlijdt heeft haar vader nauwelijks genoeg geld om vier monden te voeden en al helemaal niet om schoolgeld te betalen. Morufu, een oude taxichauffeur, biedt uitkomst. Hij wil de familie wel helpen. Maar dan moet Adunni wel met hem trouwen. Dit betekent het einde van haar schoolcarrière. Adunni wil dit helemaal niet, maar ze heeft geen keus. Na een heftige gebeurtenis ontvlucht ze het huis van haar echtgenoot. Via enkele omzwervingen komt ze terecht in Lagos. Hier hoopt ze een nieuw leven op te kunnen bouwen en haar educatie te hervatten. Ze wordt te werk gesteld bij een strenge dame en weer lijkt alle hoop vervlogen. Lukt het haar om weer naar school te kunnen gaan en een toekomst op te bouwen?

Doordat het verhaal volledig vanuit Adunni wordt verteld, leer je haar goed kennen en is haar ontwikkeling goed zichtbaar. Aan het begin van het boek wordt al snel duidelijk in wat voor benarde positie ze zich bevindt. Ze wil leren, maar ook haar familie niet teleur stellen.
Ze is beschermend naar haar jongere broertje en wil hem het liefst niet alleen laten. Toch heeft ze geen keus en trekt ze in bij haar echtgenoot en zijn vrouwen. In eerste instantie heeft ze het hier moeilijk, maar al snel sluit ze vriendschap met een van hen. Adunni probeert een grijze muis te zijn en zo min mogelijk op te vallen, terwijl ze alle informatie die ze voorgeschoteld krijgt als een spons in zich probeert op te nemen. Langzaam ontwikkelt ze zich. Deze ontwikkeling komt in Lagos tot een stroomversnelling wanneer ze Miss Tia ontmoet die haar helpt met studeren. Adunni leert steeds beter Engels. Voordat ze deze kans kreeg was ze al dapper en veerkrachtig, want ondanks haar beperkte Engelse woordenschat doet ze haar best om zich zo goed mogelijk verstaanbaar te maken. Ze steekt haar mening niet onder stoelen of banken, iets dat bij een meisje van haar leeftijd past. Toch weet ze wanneer ze op haar hoede moet zijn. Adunni is een meisje dat in haar korte leven al veel te veel gezien heeft en daardoor al veel te snel volwassen moet worden.

Zoals eerder al aangegeven is de woordenschat van Adunni, zeker in het begin van deze roman, beperkt. De auteur heeft hier een eigen draai aan gegeven door een aparte taal voor haar te ontwikkelen. Dit is Engels, maar met veelal incorrecte grammatica. Dit verandert naarmate het verhaal vordert en Adunni zich steeds meer gaat ontwikkelen. Dit is een interessante insteek om de groei van een personage te laten zien, maar dit kan ook gaan irriteren. En dat laatste is precies wat er bij mij gebeurde. Want hoewel ik het een mooie gedachte vind, leest het niet zo lekker. De hoofdstukken in dit boek zijn kort, maar ik werd niet genoeg getriggerd om door te lezen. Ik kon het boek makkelijk aan de kant leggen om het later weer op te pakken. De vertalers geven in het nawoord inzicht in hoe ze te werk zijn gegaan en dat komt het verhaal wel ten goede. Hadden ze de aanpassingen die ze hebben gedaan niet doorgevoerd, dan was dit boek echt niet leesbaar geweest. Toch merk ik dat, ondanks dat ze hun uiterste best hebben gedaan, het verhaal geen indruk op mij heeft weten te maken. Dat dit aan het vertalen ligt sluit ik niet uit, want het is en blijft een lastige klus.

Hetgeen mij in eerste instantie prikkelde om dit boek op te pakken is het verhaal. De auteur behandelt veel heftige thema’s die in Nederland een ver van ons bed show zijn, maar in een land als Nigeria helaas nog steeds realiteit zijn voor veel meisjes en vrouwen. Adunni wordt uitgehuwelijkt aan een polygame man die het liefst zo veel mogelijk kinderen wil verwekken. Hij lijkt geen liefde in zich te hebben en alleen maar uit te zijn op macht en seks. Een kind maakt hem machtig, want op deze manier worden zijn vrouwen aan hem onderworpen. Ook Adunni hangt dit lot boven het hoofd. Als ze vlucht, valt ze in handen van een mensenhandelaar en op haar nieuwe plek wordt ze ook nog eens mishandelt. Daré laat zien dat vrouwen vaak nog als bezit worden gezien en geen knip voor de neus waard zijn. Daarnaast behandelt de auteur ook de milieu- en klimaatcrisis die vooral op het Afrikaanse continent zijn sporen nalaat. Dit werd mij wat te veel van het goede, het voelt alsof hiermee wordt geprobeerd om maar zoveel mogelijk thema’s in een boek te stoppen. Dit is jammer, want ook hierdoor verliest deze roman de kans om indruk te maken. Dit zorgde er dan ook voor dat ik niet van begin tot eind geïntrigeerd was. Het begin leest stroef, maar naarmate het einde in zicht kwam werd ik nieuwsgieriger en kon Daré mij pas echt meeslepen. De feitjes over Nigeria die je als lezer tegelijkertijd met Adunni leert zijn een mooie toevoeging.

Hoewel ik de insteek en de thema’s interessant vindt, heeft Het meisje met de luidende stem van Abi Daré op mij niet de indruk gemaakt waarvan ik dacht het wel te zullen doen. Adunni is een personage met veerkracht dat ondanks de beperkte middelen die ze tot haar beschikking heeft een goede toekomst voor zichzelf probeert op te bouwen. Helaas zorgt de schrijfstijl, en voornamelijk de voor Adunni gecreëerde taal, en de overdaad aan thematiek ervoor dat het boek impact verliest. Het was voor mij makkelijk aan de kant te leggen. De feiten over Nigeria en de veerkracht van Adunni waren voor mij het meest interessant om te lezen. Ik begrijp alle lof, maar ik ben bang dat een vertaling, hoe goed ook, de beoogde impact te niet doet.