Een verhaal dat sluimert en langzaam ontwaakt

San Francisco is bekend als queer hoofdstad van Amerika. Dit was al zo in de jaren '50 van de twintigste eeuw. In die tijd was er nog veel meer aan de hand in de wereld: de Tweede Wereldoorlog was net een aantal jaar voorbij en Amerika was verwikkeld in de Koude Oorlog met het communistische Rusland. Het communisme rukte steeds verder op, zo ook in China. Auteur Malinda Lo is een kind van Chinese migranten en door alle perikelen tussen het kapitalistische Amerika en het communistische China kon haar familie, samen met talloze andere migranten niet terug naar Amerika. Families werden van elkaar gescheiden en de Chinese migranten in Amerika moesten voortdurend op hun tenen lopen. Deportaties lagen op de loer. Was je queer, dan werd je niet alleen met de nek aangekeken binnen je eigen familie, maar je werd meteen verdacht van het samenspannen met de communisten. Deze geschiedenis van Aziatische Amerikanen is onderbelicht en inspireerde Malinda Lo voor haar nieuwste young adult roman Last night at the telegraph club.

Dit verhaal gaat over de zeventienjarige Lily Hu. Lily is geboren in Amerika, net als haar twee jongere broertjes en haar moeder. Haar vader is in de jaren '30 vanuit China naar Amerika geëmigreerd om geneeskunde te studeren. Lily leeft tussen twee culturen: ze is de perfecte Chinese dochter, maar diep van binnen weet ze dat ze dat niet is. In Chinatown, waar ze woont, moet ze de schijn van de perfecte Chinese dochter ophouden. Dan vindt ze op school een flyer met een foto van Tommy Andrews, een artiest die zeer regelmatig optreedt in de Telegraph Club. Ook sluit Lily vriendschap met Kathleen (Kath) die vaker naar deze club gaat. Samen met Kath gaat Lily stiekem naar de Telegraph Club om te ontdekken wie ze nou echt is en om eindelijk zichzelf te kunnen zijn.

Het boek begint met een proloog waarin de lezer een inkijkje krijgt in de jeugd van Lily. Deze proloog wordt vooraf gegaan door een tijdlijn met de belangrijkste gebeurtenissen uit de geschiedenis én uit het verhaal. Deze tijdlijn is een terugkerend fenomeen: voor elk nieuw deel in het boek wordt een stukje van de tijdlijn getoond. Zo leer je dingen over de Chinese geschiedenis die behoorlijk onbekend zijn, maar zie je eveneens bekendere gebeurtenissen terug. Naast de tijdlijn van het leven van Lily wordt de lezer geïnformeerd over de geschiedenis van tante Judy, moeder Grace en vader Joseph. De verledens van deze personages hebben invloed op het verhaal. Door deze verhalen te vertellen begrijp je hun denkbeelden en gedragingen beter.

De familie van Lily worstelt met het leven tussen twee culturen. Aan de ene kant willen ze vasthouden aan de Chinese normen en waarden omdat de Amerikaanse autoriteiten in hun nek hijgen. Deportatie ligt op de loer bij de minste of geringste verdenking van het erop na houden van communistische denkbeelden. Aan de andere kant willen ze zich aanpassen aan de Amerikaanse cultuur. Lo heeft dit vooral bij Lily goed weten weer te geven. Zij worstelt duidelijk het meest van de familie, ook omdat ze weet dat ze lesbisch is. Ze sluipt stiekem 's nachts het huis uit om naar de Telegraph Club te gaan om eindelijk zichzelf te kunnen zijn. In de jaren '50 was homoseksueel of anderszins queer zijn not done, in het bijzonder binnen de Chinese gemeenschap. Men associeerde queer zijn met het steunen van het communisme. In het boek wordt het communisme wel benoemd, want het speelt een belangrijke rol binnen de Chinese gemeenschap. Desondanks is het geen geschiedenisboek.

Het tempo in Last night at the Telegraph Club is niet extreem hoog. Het is een verhaal dat sluimert en langzaam ontwaakt. Dat gebeurt pas ruim over de helft, maar Lo laat door het hele boek al broodkruimels achter als opmaat naar de ietwat voorspelbare climax. Ondanks deze voorspelbaarheid krijgt de climax toch een onverwachte wending. Deze wending heeft voornamelijk te maken met de groei van Lily in het verhaal. Ze durft voor zichzelf op te komen en durft tegen de wensen van haar ouders in te gaan, ook al heeft dit consequenties voor haar en haar hele familie.

Last night at the Telegraph Club is een boek dat een onderbelicht stukje geschiedenis in de spotlight zet. De worstelingen van Aziatische Amerikanen zijn niet alleen voor niet Amerikanen vrij onbekend, ook in Amerika zelf wordt hier nauwelijks over gesproken. Dit boek doet dat op een respectvolle manier. Malinda Lo heeft een verhaal om dit stukje geschiedenis heen gebouwd waarin het leven tussen twee culturen en de daarbij behorende moeilijkheden op de voorgrond treden. Dit is een verhaal dat sluimert en langzaam ontwaakt. Dit gebeurt door de exponentiële groei die hoofdpersoon Lily Hu doormaakt. Last night at the Telegraph Club biedt een inkijkje in de queer cultuur van de jaren '50 van de twintigste eeuw zonder te lezen als een geschiedenisboek.