De single als levenskunstenaar

Filosofe Simone van Saarloos is sinds een paar maanden bij mij in het vizier. Ik zag haar voor het eerst bij Zomergasten afgelopen zomer (waar ze de jongste zomergast ooit was; waarom toch altijd die nadruk op leeftijd?). Ik was er zelf aanvankelijk niet druk mee, maar mijn vrienden benadrukten dat ik de aflevering moest zien. Dat bleek terecht; na haar eerste filmfragmenten riep ik uit: 'Onder welke steen heb ik (of heeft zij) gezeten?' Ze filosofeert over seks, relaties, feminisme, etniciteit en minderheden. Ze gaat de discussie aan op een inhoudelijke manier en doet dat op nationale televisie. Ik besefte: deze dame moet ik in de gaten houden. In het pamflet Het monogame drama schrijft Van Saarloos over de vrijgezel als wereldverbeteraar en levenskunstenaar. Ze stelt dat we in een monogame relatie een schijnzekerheid bouwen door de ander als vanzelfsprekend te nemen. We lijken er vanuit te gaan dat de relatie het grootste goed is en altijd blijft bestaan. Van Saarloos pleit voor een benadering à la Kant: ieder mens is een doel an sich. Ze betoogt dat de uitsluitende tendens van monogamie het vermogen te anticiperen op het onverwachte verwaarloost. Haar antwoord vat ze samen in haar “sociale schijf van vijf”: - Zie verschillende mensen; - Wees niet te overvloedig in je behoefte aan contact, aanvaard dat je niet alles hoeft te delen en blijf mobiel, zodat je je verlangens verdeelt; - Zorg ervoor dat contact geen consumeren wordt: vermijd vluchtige gesprekken en snackachtige seks; - Wees ontvankelijk voor verschillende soorten smaken, durf rijkgevulde, gekruide contacten aan te gaan. Accepteer dat Lydia niet Mohammed is, zoals een appel en een vloerdesembrood allebei knapperig zijn, maar niet op dezelfde wijze; - Vrij veilig (maar alleen met betrekking tot voorbehoedsmiddelen; doe niet alsof risicoloos contact bestaat) (p. 54). Van Saarloos is filosofisch sterk, neemt helder stelling en biedt daarbij ook praktisch handvatten, zonder te vervallen in de valkuil van zelfhulpboek. Dit geeft mogelijkheden tot reflectie op de relationele situatie van mijzelf als lezer, en de monogame aannames die ik onbewust maak in mijn eigen relatie(s). Van Saarloos' bewustzijn van haar eigen privilege siert haar; ze noemt ze zichzelf ‘arrogant’ wanneer ze andermans filosofie gebruikt voor haar standpunt. Opmerkelijk is het veelvuldige gebruik van het woord “single”. De door Van Saarloos gepromote levenswijze van de single in verbinding overlapt significant met de ethiek van polyamoristen, mensen met een open relatie of anderszins non-normatieve relaties. Als praktiserend polyamorist kan ik me ontzettend goed vinden in haar uiteenzetting, maar merk ik dat het woord “single” niet in de buurt komt van mijn relationele ervaring. Laat je dus vooral niet afschrikken door de tekst op de achterkant; toegankelijk voor iedereen met een vrij hart, open blik en een flinke dosis zelfreflectie. Recensie geschreven voor Lover: http://tijdschriftlover.nl