Nagenoeg perfect

Margaret Atwood (1939), bovenal bekend van de dystopische klassieker Het verhaal van de dienstmaagd, is naast auteur van romans ook schrijver van gedichten en korte verhalen. Besjes in het bos is haar meest recente verhalenbundel en de Nederlandse vertaling ervan is tot stand gebracht door Lidwien Biekmann.

De bundel bestaat uit vijftien verhalen verdeeld in drie delen. Het eerste en het laatste deel gaan over een stel op leeftijd, Tig en Nell, waarbij de vergankelijkheid van het leven ruimschoots aan bod komt en er veel teruggeblikt wordt naar beter tijden. De dood en het ophalen van herinneringen spelen sowieso in vrijwel alle verhalen een grote rol. Niet op een zware manier overigens, want Atwood behandelt de dood als simpelweg een onderdeel van het leven. De vertaling van de originele titel, Old Babes in the Wood wordt Besjes in het bos, is goed getroffen en meteen een fijne binnenkomer. Het is niet alleen een lekker allitererende titel, maar het geeft ook de speelse, humoristische sfeer van de verhalen in de bundel uitstekend weer.

Atwood hanteert een droge, alledaagse manier van observeren die vaak heel erg grappig is en je tegelijkertijd volledig onderdompelt in de wereld van de personages. In ‘Twee gehavende mannen’ bijvoorbeeld mondt een gesprek met de toenmalige huisbaas van Tig en Nell, een “explosieve Ier”, uit in een paginalange hilarische, vuilbekkende opsomming van een veelvoud aan slachtpartijen uit de Franse geschiedenis. Het is niets bijzonders, maar in de handen van Atwood blijkt een doodgewone discussie een voedzame bodem voor komedie. Idem in ‘Interview met een dode’ waarin de auteur praat met de overleden George Orwell (van Animal farm en 1984). Ook daar duikt de typische neiging van Atwood op om overal de draak mee te steken.

Het meest aangrijpend zijn ongetwijfeld de laatste paar verhalen waar Nell zonder Tig verder leeft. De liefde tussen hen is niet het type liefde dat je in romans of films vaak tegenkomt, van het hartstochtelijke, allesverzengende soort. Het is de onopvallende, met elkaar vergroeide liefde waarbij het wegvallen van de helft van het koppel juist des te harder aankomt. In de jaren waarin Nell leert om te gaan met het verlies van haar echtgenoot komt ze tot de ontdekking dat hij er eigenlijk nog steeds is. Door zich hun gezamenlijke leven te herinneren, doet ze iets wat ze altijd graag heeft willen doen: ze zet de tijd als het ware stil. Het is een manier van rouwen, van een geliefde in leven houden, die zonder dramatisch of sentimenteel te zijn ongelofelijk ontroerend is.

Besjes in het bos is een nagenoeg perfecte verzameling van korte verhalen. Er zit wat fantasy in, wat sciencefiction, wat dystopie – een van de verhalen heeft veel raakvlakken met de samenleving uit Het verhaal van de dienstmaagd - maar er is één element dat aanwezig is in elk verhaal: humor. Wat een genot om te lezen!