Subtiele onderhuidse spanning

In 2018 debuteerde de Chileense auteur Paulina Flores (1988) met de verhalenbundel Een beschamende vertoning en nu verschijnt haar romandebuut uit 2021 in het Nederlands. Deception Island is vertaald door Peter Valkenet en vernoemd naar een eiland in de buurt van Chili.

De bemanning van een vissersboot haalt eind 2013 een jonge Aziatische drenkeling in het water. Ze weten niet wat ze met hem moeten doen – teruggeven aan de Melilla, het Chinese schip waar hij aan boord was, lukt niet – en daarom krijgt een onervaren bemanningslid, de vijftiger Miguel, de taak om hem ergens op land achter te laten. Miguel neemt Lee, die Zuid-Koreaans blijkt te zijn, echter mee naar zijn huis in Punta Arenes, Patagonië waar hij de vreemdeling verborgen houdt. Maar dan komt Miguels dochter Marcela onverwachts op bezoek.

‘Het gevaar was er altijd al op de Melilla, en wreedheid is van alle tijden. Het was hun lot geweest om die wereld te leren kennen, zal de Koreaan concluderen wanneer hij omhoogkijkt naar de vorm van de wolken, met of zonder wind, in Tirúa of meer naar het zuiden: “Elke reis draagt een offer in zich”.’

Flores belicht het verhaal vanuit drie perspectieven zonder ooit gebruik te maken van de ik-vorm. Hierdoor krijgt de lezer een goed beeld van de karakters van Miguel, Marcela en zelfs de lange tijd mysterieuze Lee, terwijl het tegelijkertijd voorkomt dat de introspectie overheerst. Vooral Marcela is als archetype twijfelende twintiger vrijwel voortdurend met zichzelf bezig en de auteur houdt dat navelstaren op deze manier netjes binnen de perken. Hoe Miguel en Marcela zich tot elkaar verhouden is ingewikkeld en gedurende het verhaal ontwikkelen ze allebei een eveneens gecompliceerde relatie met hun gast. De onderlinge verhoudingen tussen deze drie personages zijn verreweg het meest interessante aspect van de roman. Zijn ze vreemdelingen, kennissen, vrienden, geliefden? Hun connecties weigeren simpelweg om uit te kristalliseren. Deze onduidelijkheid creëert een fascinerende onderhuidse spanning.

Terwijl de verhaallijnen waarin de perspectieven van Miguel en Marcela aan bod komen zich grotendeels ná de komst van Lee afspelen, neemt Flores je in de gedeeltes van de roman vanuit zijn gezichtspunt mee naar de situatie aan het Chinese schip voordat hij te water raakte. Ook hier is er sprake van complexe relaties tussen personages, maar de kern van het verhaal gaat dan over uitputting en uitbuiting. Flores brengt het leed van de ondervoede, oververmoeide, geradbraakte bemanning van het pijlinktvissenschip haarscherp in beeld. Continue houdt ze de lijn strak en haalt zo de ver-van-mijn-bed-show dichtbij. Dat doet ze uiterst vakkundig door op geen enkel moment de verveling en gewenning vanwege de schrijnende omstandigheden van de bemanning over te laten slaan op de lezer.

Deception Island is typisch zo’n roman waarvan scholieren in een boekverslag zouden zeggen dat deze ‘saai’ is omdat er ‘niets gebeurt’. Wees gerust: er gebeurt een heleboel. Het wordt alleen niet sensatiebelust beschreven. Flores weeft een intrigerend web van gebeurtenissen en personen rondom allesbepalende beslissingen op zo’n genuanceerde wijze dat het boek nog lang nazingt in je gedachten.