Uitstekende ode aan het schubdier
Anne Broeksma (1987) heeft twee poëziebundels geschreven: regen kosmos kamerplant uit 2014 en Vesper uit 2021. In beide bundels speelt de natuur een grote rol. Ook is Broeksma werkzaam als fondsenwerver voor musea en natuurorganisaties. Het is daarom niet vreemd dat haar non-fictie debuutroman over fauna gaat: schubdieren.
'Haar relaas is zeer interessant en bij vlagen zelfs aangrijpend.' – recensent Lieke
Ongeveer zeven jaar geleden waagt de dan 29-jarige Broeksma zich aan een driedaagse ayahuasca retraite. Tijdens de ceremonie ziet ze onder invloed van de drug geschubde beestjes in bomen klimmen. Eenmaal teruggekeerd in Utrecht vindt ze, na een snelle online zoekopdracht, een filmpje van een Javaans schubdier. Dat is hetzelfde wezen! Een fascinatie is geboren. Broeksma besluit om zich te verdiepen in schubdieren en te proberen om er eentje in het wild tegen het lijf te lopen. De reizen in het kader van haar onderzoek bekostigt ze met het schrijven van artikelen over, zoals de ondertitel van Een verhaal met schubben luidt, het 'vreemdste en meest bedreigde zoogdier op aarde'.
'Al zolang ik me kan herinneren heb ik een fascinatie voor vreemde diersoorten. Voor vogels die niet kunnen vliegen, zoogdieren die eieren leggen of amfibieën als de axolotl, met kieuwen en longen tegelijk. Ze zijn voor mijn ogen wat jazzmuziek voor mijn oren is. Als de globale stamboom van het leven op aarde de basislijn is, de lopende bas, zijn deze dieren de gewaagde maar geslaagde improvisaties.'
Het boek is verdeeld in grote hoofdstukken over alle ‘functies’ van het schubdier – de wijze waarop mensen tegen ze aankijken en gebruik van ze maken – en kleine hoofdstukken waarin Broeksma telkens concreet laat zien hoe ze zich in haar persoonlijke leven verhoudt tot de natuur. De afwisseling van deze twee verschillende types hoofdstukken is erg prettig. Aangezien schubdieren bijna nergens hun leven zeker zijn en Broeksma een helder beeld schetst van de vele gevaren die hen, individueel en als soort, bedreigen, fungeren de kortere hoofdstukken als adempauzes. Tevens onderstrepen ze de affiniteit die de auteur heeft met het onderwerp. Als Europeaan die afreist naar landen in Azië en Afrika is het moeilijk om niet in de valkuil van (ramp)toerisme te lopen, maar Broeksma slaagt er grotendeels in om dat te vermijden. Deels doordat ze zichzelf regels oplegt en zoveel mogelijk probeert weg te blijven bij het niet bijster duurzame of authentieke ‘ecotoerisme’ (al lukt dat niet altijd), maar vooral omdat voortdurend doorschemert dat ze zich oprecht bekommert om het welzijn en voortleven van de diersoort.
In dit indrukwekkend uitgebreide overzicht van wat het schubdier door de eeuwen heen voor mensen heeft betekend en aan welke gevaren het zoal blootstaat, word je ondertussen eveneens getrakteerd op zowat alles gerelateerd aan de bedreigde diersoort: politiek, geschiedenis, criminaliteit, paleontologie, corruptie, moderne slavernij, de rol van zoogdieren bij pandemieën et cetera. Je bent gewaarschuwd: het is geen opbeurende kost. Er zijn maar weinig lichtpuntjes te vinden in dit verhaal.
Broeksma heeft duidelijk al basiskennis vanuit haar werk als fondsenwerver en leidt de lezer op laagdrempelige wijze door de ingewikkelde wereld van westerse inmenging, belangen van bedrijven, tradities van de lokale bevolking en dies meer. Haar relaas is zeer interessant en bij vlagen zelfs aangrijpend. Wat daarbij zeker helpt zijn de mooie potloodtekeningen van schubdieronderzoeker Louise Fletcher bij aanvang van elk groot hoofdstuk. Gelukkig voor het schubdier (en helaas voor alle niet zo aaibaar ogende wezens) vinden mensen het vaak toch makkelijker om sympathie op te brengen voor schattig uitziende dieren.
Een verhaal met schubben is een uitstekende ode aan het schubdier en een diepgravende, boeiende analyse van alles wat het dier door de eeuwen heen heeft bedreigd en beschermd. De auteur heeft duidelijk hart voor de zaak en dat komt het boek ten goede.
Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!
Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een waar boek' en 'Lees een beestachtig boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Lieke Roovers
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
