Ongedwongen, ingetogen feminisme

Mia You (1980) is geboren in Zuid-Korea, opgegroeid in de Verenigde Staten en woont momenteel in Nederland. Festival is haar vierde dichtbundel. Voorheen zijn van haar Objective Practice (2007), I, Too, Dislike It (2016) en Rouse the Ruse and the Rush (2023) verschenen. Festival is de eerste bundel van You die naar het Nederlands vertaald wordt. De vertaling is grotendeels gedaan door Eddie Azulay, met uitzondering van enkele gedichten.

Festival bestaat uit vijf delen van voornamelijk vrije vers. You speelt met de conventies van de dichtkunst en experimenteert binnen tradities, maar houdt zich zelden aan de regels. Het openingsgedicht 'Antifoon' zet ook inhoudelijk onmiddellijk de toon. Hierin wordt religie op welhaast schokkende wijze gecombineerd met seksualiteit en de daarbij horende moderne ongemakken, met komisch effect. You is grappig op een droge, losse manier. Haar humor doet een beetje denken aan de proza en poëzie van Margaret Atwood, met eenzelfde feministische inslag en een soortgelijke vederlichte, ongedwongen stijl. Het gaat over onrecht en intersectionele ongelijkheid, waar – begrijpelijk – nogal wat woede bij komt kijken, maar You laat die emotie zelden domineren. Haar gedichten zijn raak en scherp, zonder meteen té gemeen te zijn.

Het is wel handig als je ook het Engels beheerst, want de vertaler laat regelmatig wat regels onvertaald. Soms om woorden of zinnen te benadrukken, maar soms ook simpelweg om de twee talen naast elkaar te zetten en zo het verschil te laten zien in betekenis. Tussendoor benut You eveneens vanuit het Koreaans naar het Engels vertaalde poëzie van andere dichters – vaak voorafgegaan door het gedicht in de oorspronkelijke taal. Het biedt een interessante blik op de Koreaanse dichtkunst waarop You verder bouwt en waar haar poëzie mee contrasteert. Gedichten zijn sowieso lastig om te vertalen, maar Festival herbergt zoveel cultureel-specifieke beeldspraak (uit drie verschillende culturen!) dat de vertaler echt knap werk heeft afgeleverd. Daarnaast put You voor verwijzingen uit populaire westerse gedichten, maar ze verwerkt bijvoorbeeld ook Afrikaanse invloeden in haar werk.

You schuurt een beetje aan tegen wat soms denigrerend Instagram-poëzie wordt genoemd. Vooral in de tweede helft van de bundel krijgt het meer voor de hand liggende proza de overhand. Vanzelfsprekend hoeft niet alles te verdrinken in metaforen, maar hier zijn poëzie en proza vrijwel niet van elkaar te onderscheiden, terwijl een gedicht toch echt iets anders is dan gewoon proza met wat meer lege ruimte op de bladzijde. Een andere Instagram-valkuil weet ze gelukkig wel te omzeilen; You breekt met de trend om emotie ongefilterd over de lezer uit te storten. Zonder bombast verhaalt ze over het slikken van antidepressiva en het overlijden van haar vader. Hier is iemand aan het werk die duidelijk precies weet wat ze met een bepaald onderwerp wil zeggen en ook precies hoe ze dat moet doen: methodisch, ingetogen, zonder zweempje exhibitionisme.

Festival behelst slechts 121 pagina's. In deze beperkte ruimte krijg je erg veel en erg veel variatie. De tweede helft van de bundel is van beduidend mindere kwaliteit dan de eerste helft, maar al met al zijn de trefzekere stijl en de boeiende inhoud ruim voldoende om de kleine mankementen te vergeven.