Gemankeerd maar fascinerend
Paul Theroux (1941) is de auteur van verschillende romans en reisboeken. In het vorig jaar verschenen en nu door Auke Leistra vertaalde Figuren in een landschap zijn persoonlijke profielen van auteurs, verslagen van ontmoetingen met beroemdheden, korte travel essays en opiniestukken, gerealiseerd in de periode 2001-2016, gebundeld.
Hoe goed de zeer uiteenlopende verhalen in de smaak zullen vallen, hangt af van de mate waarin je de mening van Theroux waardeert. De stukken worden hier namelijk sterk door gekleurd. De bundel opent – na een actueel reisverhaal over een “etno-botanische experience” met ayahuasca (een ervaring waaruit hij duidelijk inspiratie heeft geput voor zijn roman Blinding Light) - met een aantal voorwoorden geschreven bij romans van door hem bewonderde auteurs. Helaas etaleert hij hierbij de vervelende, veelvoorkomende behoefte bij schrijvers van voorwoorden om het plot van het betreffende boek samen te vatten. Waarom doen ze dat toch? Los daarvan zijn de resulterende profielen boeiend en uitstekend geschreven. Hoewel deze korte studies ogenschijnlijk over onder andere Thoreau, Greene en Simenon verhalen, geven ze vooral veel prijs over hoe Theroux tegen deze auteurs aankijkt en hoe hij door hen beïnvloed is in zijn eigen schrijven.
De ontmoetingen met celebrities zijn een stuk minder charmant. Het interview met auteur Muriel Spark lijkt wel in een ander tijdperk geschreven te zijn. Spark laat zich in een zogenaamd hilarische anekdote ongemeen laatdunkend uit over één transseksueel in het bijzonder en het idee van transseksualiteit in het algemeen. Wat doet Theroux? Hij lacht smakelijk mee. Zijn bewondering voor de mensen die hij ontmoet en de schrijvers die hij profileert, speelt hem wel vaker parten. Hij is iets te veel betoverd om kritisch naar hun uitlatingen en optreden te kijken, lijkt het. Gelukkig zijn de onderwerpen zonder uitzondering interessant genoeg van zichzelf, zodat het ontbreken van een kritische noot geen onoverkomelijk gemis is.
De persoonlijke (reis)verhalen en opiniestukken die in de bundel zijn opgenomen, zijn het meest geslaagd. Daar klinkt de vertrouwde Theroux uit zijn reisboeken door. Hij is scherp in zijn oordeel over zowel zijn eigen gedrag als dat van anderen. Hij neemt je zonder moeite mee in zijn beleving, van zijn beslissing om een ayahuascaceremonie te ondergaan tot zijn verontwaardiging over het lege activisme van Bono. Bij de laatste verhalen met autobiografische elementen durft hij te graven en aan zichzelf te twijfelen. Zodoende geeft hij meer van zichzelf bloot dan ooit. Bovendien is hij zich bewust van de tekortkomingen van zijn vak.
'Het reisverhaal impliceert dat het een bepaalde plek voor de eeuwigheid heeft gefixeerd, maar dat is niet meer dan een dwaze gedachte: de tijd gaat eroverheen en de beschreven plaats blijft veranderen. Het enige wat je als notities makende reiziger doet is je eigen grillige stemming op een bepaalde reis vastleggen. De reizende schrijver kan niet meer doen dan een land bij benadering beschrijven.'
Deze verzameling doet aan als een bijeengeraapt, onsamenhangend zooitje, alsof een stel schrijfsels dat Theroux nog ergens in een la had liggen bijna lukraak gebundeld is. Dat is jammer. Desalniettemin is Figuren in een landschap een fascinerend boek, óók voor lezers die geen fan zijn van Theroux.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Lieke Roovers
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
