Waarom is de vrouw boos?

In juni werd bekend dat ze bij de Technische Universiteit van Eindhoven voorlopig alle vacatures alleen voor vrouwen open zouden stellen. De reacties waren nogal voorspelbaar. Ophef natuurlijk. ‘Nu gaan er allemaal ongeschikte vrouwen aangenomen worden!’ ‘Je wilt toch niet via positieve discriminatie binnenkomen?’ Kortom, het was geen goed idee. Maar waarom dan? Waarom wordt er automatisch gedacht dat alle mannen die aangenomen zijn bij de TU/e competent zijn en dat de vrouwen die aangenomen zullen worden onbekwaam zijn?

In 2010 verscheen Waarom is de burger boos? van Maarten van Rossem. De Amerikaanse auteur Soraya Chemaly heeft in 2018 met Fonkelend van woede (Rage Becomes Her) een soortgelijk boek geschreven waarin deze keer vrouwen centraal staan. Waarom zijn ze boos? Hoe uit deze woede zich en hoe wordt hierop gereageerd? En, bovenal, wat kunnen ze met deze sterke emotie bereiken? Verwacht vooral geen zelfhulpboek over hoe het vrouwelijke geslacht haar woede moet beteugelen. De ondertitel is niet voor niets De kracht van de boosheid van vrouwen.

Waarom zijn vrouwen boos? Nou, laten we beginnen met het feit dat het niet op prijs wordt gesteld áls ze boos zijn. Dat past namelijk niet bij een dame. Chemaly beschrijft heel herkenbaar hoe de buitenwereld nogal eens focust op de manier waarop vrouwen boos zijn in plaats van zich af te vragen wáárom ze boos zijn.

Het heeft veel te lang geduurd voor ik besefte dat de mensen die het snelst ‘Wat klink je boos’ zeggen, ook degenen zijn die het minst geïnteresseerd zijn in de vraag: ‘Waarom eigenlijk?’

Het antwoord op die zelden gestelde vraag ligt nogal voor de hand. Het is 2019 en we zijn een heel eind gekomen met de emancipatie, maar het idee dat we klaar zijn is natuurlijk, tja, toch een beetje lachwekkend. Vrouwen krijgen nog te vaak de schuld van iets wat ons door (veelal) mannen is aangedaan. Er is nog steeds genderongelijkheid op de arbeidsmarkt. Vrouwen worden minder vaak en minder snel serieus genomen dan mannen. Waarom zouden ze níét boos zijn?

Hoe uit de woede van vrouwen zich en hoe wordt hierop gereageerd? Doordat vrouwen van jongs af aan subtiel duidelijk wordt gemaakt dat boosheid een emotie is die ze ‘niet staat’ passen ze zich onbewust aan. Hierdoor wordt dit basale gevoel een ingewikkeld gebeuren. De woede wordt destructief, keert zich naar binnen of wordt simpelweg niet geuit. Allemaal logische gevolgen van het feit dat het resultaat van woede is dat je jezelf buitenspel zet. Als je maar vaak genoeg voor gek of hysterisch wordt versleten dan gaat een volkomen normale emotie vanzelf muteren naar iets slechts. Het probleem is dus niet de woede zelf, maar de manier waarop andere mensen hierop reageren.

Wat moet er gebeuren om van deze ‘zwakte’ een kracht te maken? Deze belangrijke vraag komt in het laatste hoofdstuk aan bod en helaas liggen de antwoorden van Chemaly een tikkeltje voor de hand. Het is de bedoeling dat vrouwen hun woede op een gezonde, constructieve manier uiten en omzetten in verandering. De verandering die ze willen zien in de wereld. Be the change you want to see in the world. Verander de wereld; begin bij jezelf. Dat werk. Nadat je je het hele boek lang kwaad hebt gemaakt over statistieken en voorbeelden van de wijze waarop vrouwen achtergesteld worden, is de conclusie nogal lauw. En hier heeft het boek toch wel iets weg van een zelfhulpboek.