De strijd tegen de mensheid

De Amerikaanse auteur Robert Repino is redacteur van de Oxford University Press. In 2015 werd zijn sciencefictionroman Mort(e) uitgebracht. D’Arc, het vervolg op dit debuut, verscheen twee jaar later. Tussendoor publiceerde hij ook nog twee novelles: Culdesac, over een bijpersonage uit Mort(e), en Leap High Yahoo, dat losstaat van de ‘War with No Name’-boeken.

In Mort(e) heet de held van het verhaal, een huiskat, eerst nog gewoon Sebastian. Dan verandert hij, dankzij blootstelling van zijn brein aan een hormoon, in een formidabele krijger: hij groeit, gaat rechtop lopen en zijn voorpoten kan hij nu gebruiken als handen. Ook heeft hij plotseling een bewustzijn vergelijkbaar met dat van een mens. Vanaf dat moment kiest hij zelf een naam en gaat hij door het leven als Mort(e). Samen met andere diersoorten die eveneens een nieuw bewustzijn hebben verworven, sluit hij zich aan bij de strijd tegen hun onderdrukkers. Weg met de mensheid! Ondertussen is Mort(e) echter vooral bezig met de verdwijning van Sheba. Deze hond was zijn vriendin toen beide nog normale, onwetende dieren waren en hij is vastbesloten om erachter te komen wat er met haar is gebeurd.

De roman bedient zich van een paar perspectieven, waarvan Mort(e) de voornaamste is. Vóór zijn brein-upgrade beleven we de onheilspellende gebeurtenissen – enorme mieren die door de straten marcheren terwijl mensen voor ze vluchten - door de ogen van een simpele kat. Dit trucje, waarbij de lezer dezelfde informatie krijgt aangereikt als de hoofdpersoon maar veel meer begrijpt, wordt vakkundig gehanteerd. Het gedrag en de gedachtegang van Mort(e) pre-upgrade doet natuurlijk aan en is boeiend. Een bijkomend pluspunt van het vanuit het oogpunt van een kat vertellen van het verhaal, is dat de genegenheid die hij en Sheba voor elkaar voelen op deze manier erg puur wordt weergegeven. Zo wordt meteen een stevige fundering gelegd voor de hardnekkige queeste van Mort(e) naar zijn verloren liefde.

Een ander bijzonder en sterk contrasterend perspectief is dat van de mierenkoningin die de “war with no name” tegen de mensheid in gang heeft gezet. Deze leidster van een ras bovenmatig ontwikkelde mieren is verantwoordelijk voor de transformatie van onder andere Mort(e). In tegenstelling tot hem hecht zij geen waarde aan persoonlijke relaties. Haar buitengewone intelligentie is het enige menselijke aan haar. Via deze mierenkoningin krijgen we een griezelig inkijkje in de gedachtekronkels van een psychopaat die gaandeweg afglijdt naar totale waanzin. Soms lopen de koude rillingen je gewoon over de rug. Als Mort(e) zich tegen haar keert omdat ze meer lijkt te weten over het lot van Sheba, beschouwt ze de dodelijke kat niet als een bedreiging, omdat ze niets snapt van de liefde die hem drijft.

Zoals zo vaak in een apocalyptisch plot, speelt godsdienst een rol in het geheel. Personages grijpen terug op hun geloof. Nieuwe religies worden uit de grond gestampt om grondsoldaten te verenigen, in bedwang te houden, om vreemde gebeurtenissen te verklaren en natuurlijk als excuus om elkaar de verschrikkelijkste dingen aan te doen. Dit is uiteraard eerder (en beter) gedaan, maar dat betekent niet dat het geen interessant thema is om aan te snijden. In oorlogstijd komen dit soort zaken ongetwijfeld bovendrijven en Repino geeft er een hele eigen en ambitieuze invulling aan.

Op een gegeven moment adopteren de overgebleven mensen Mort(e) als hun verlosser en probeert een gevangengenomen man de mierenkoningin angst aan te jagen:

“Sebastian loves his friend. He’s coming for her. And then he’s going to kill you.”

Of dat waar is? Daarvoor moet je toch echt zelf deze gave roman lezen.