Weelderige, subtiele familieroman

Melissa Fu is opgegroeid in de Verenigde Staten en woont momenteel in Engeland met haar gezin. Na studies in de richtingen Natuurkunde en Engels is ze in verschillende functies actief geweest in het onderwijs. Ze heeft al een paar andere boeken gepubliceerd, waaronder een gedichtenbundel, maar Perzik bloesem lente is haar debuutroman. Het boek omvat bijna zeventig jaar – 1939-2005 - en vertelt het verhaal van drie generaties van een Chinese familie. De roman speelt zich af in China, Taiwan en de Verenigde Staten. Het is fictie, maar wel deels gebaseerd op de familiegeschiedenis en ervaringen van de auteur. De vertaling is verzorgd door Ireen Niessen.

Het verhaal begint bij de familie Dao, als de jongste zoon trouwt met Meilin. Zij krijgen samen een zoon, Dao Renshu, de eerste kleinzoon in de familie. Het gezin gaat al snel moeilijke tijden tegemoet als de Tweede Chinees-Japanse Oorlog uitbreekt en naderhand de strijd tussen de communisten en de nationalisten opnieuw oplaait. Uiteindelijk zien ze zich gedwongen om uit te wijken naar het eiland Taiwan. Meilin grijpt tijdens de onrust de kans op onafhankelijkheid van de familie van haar man met beide handen aan. Zij is een heerlijk personage: sterk en onverzettelijk, maar tegelijkertijd kwetsbaar en verzoenlijk. Terwijl Fu haar personage uitdiept, schildert zij een gedetailleerd beeld van de politieke en culturele geschiedenis van China gedurende deze woelige jaren. Het is buitengewoon boeiend en leerzaam hoe zij erin slaagt om zowel de conflicten van het land als die van de personages zo aantrekkelijk te beschrijven, zonder dat het ene ondergesneeuwd wordt door het andere, door ze met elkaar te verweven. Als Dao Renshu besluit om in de VS te gaan studeren, focust de roman zich op hem.

‘Ergens in de periferie van zijn gedachten vibreert iets. Een verhaal. Een van de verhalen van zijn moeder. Hij heeft er in geen jaren aan gedacht. Het is het verhaal over de oude man aan de rand van het land met zijn paard. Dit fellowship, denkt hij, zal zowel een zegen als een vloek zijn, wat hij ook besluit.’

Om erbij te horen verandert Renshu zijn naam in Henry Dao, maar deze inburgeringspoging heeft weinig effect. Niet alleen wordt hij constant blootgesteld aan impliciet en expliciet racisme; ook slaagt hij er niet in om zijn thuisland van zich af te schudden. Er sluimert een voortdurend ongemak in de Chinese gemeenschap in Amerika, waarbij van Henry verwacht wordt dat hij een kant kiest. Het gevoel dat hij voorzichtig moet zijn om zijn in Taiwan achtergebleven moeder te beschermen overheerst. Fu gaat hier heel subtiel te werk, terwijl de dreiging van de nationalistische Chinese regering ondertussen onmiskenbaar is. Hierdoor verandert Henry gaandeweg in een tirannieke, gesloten man, die dreigt te vervreemden van zijn echtgenote en zijn dochter Lily. Fu blinkt uit in deze pijnlijke episodes, waarin hij steeds meer op zijn hoede is en zijn Chinese identiteit steeds verder loslaat. Zijn achterdochtigheid en zelfs zijn zwijgen over de achterliggende reden zijn volkomen begrijpelijk, maar je deelt ook de frustratie van zijn familie, die er niets van snapt. Henry is een wat weerbarstiger personage om van te houden, maar Fu maakt zijn karakterfouten zo inzichtelijk dat je hem tot het diepste van zijn wezen leert kennen.

Vervolgens komt Lily aan bod. Zij worstelt als dochter van een Chinese vader en Amerikaanse moeder misschien nog wel het meeste met wie ze is. Ze weet weinig tot niets van haar vaders familie en verleden, waardoor ze zich daarvan afgesloten voelt, terwijl ze zich ook niet volledig geaccepteerd voelt als Amerikaanse. Tijdens het verhaal van Lily wordt eens te meer duidelijk dat dit een roman is over het verkennen, ontkennen en erkennen van je identiteit. Voor Meilin is het redelijk eenvoudig, maar voor Renshu en Lily, als respectievelijk eerste en tweede generatie immigranten, is het een stuk lastiger. Fu beschrijft dit als ervaringsdeskundige op zo’n invoelende wijze dat ze probleemloos begrip kweekt voor de situatie, de personen en de emoties die daarmee gepaard gaan.

Perzik bloesem lente is net zo mooi als de naam van de roman doet vermoeden. Het is een weelderige vertelling waarin het persoonlijke en het politieke niet om voorrang hoeven te strijden, omdat Fu ze moeiteloos met elkaar vermengt door drie generaties met hun Chinese identiteit te laten worstelen.