Historische, literaire fictie op zijn mooist én lelijkst
Esi Edugyan (1978) is een Canadese auteur met Ghanese roots. Haar tweede roman, Half-Blood Blues, belandde in 2011 op de shortlist van de Man Booker Prize. Het is nog even afwachten of ze met Washington Black deze prestatie gaat evenaren of overtreffen. Op de 2018 longlist heeft het boek alvast een plaats bemachtigd.
Het is 1830. Washington Black is een elfjarige slaaf op een plantage op Barbados. Als de broer van de sadistische manager van de plantage opduikt, wordt Washington plotseling gepromoveerd van veldslaaf naar persoonlijke bediende van deze vreemde man, bijgenaamd Titch. Gewend als Washington is aan minachting en wreedheid, wekt het feit dat Titch hem behandelt als zijn gelijke alleen maar wantrouwen op. Als nog een familielid zich bij hen voegt, voltrekt zich een tragedie waardoor Washington en Titch genoodzaakt zijn te vluchten.
De onhoudbaarheid van de situatie op de plantage is meteen glashelder. De letterlijke doodsangst waarin de slaven verkeren – het minste en geringste kan ertoe leiden dat ze gruwelijk vermoord worden in opdracht van hun eigenaar – is barbaars en ziel dodend. Een poging om weg te lopen is het onvermijdelijke recept voor een marteling gevolgd door de dood. Hun eigen leven beëindigen wordt hen onmogelijk gemaakt, doordat zelfs het vooruitzicht op het hiernamaals hen wordt ontnomen. In de ogen van veel blanken zijn zij simpelweg geen mensen. Op een gegeven moment zegt een willekeurige vrouw over Washington:
“Your nigger is best kept with the other animals.”
Deze uitspraak is misleidend, want slaven worden niet eens beschouwd als dieren. Titch is een voorstander van de afschaffing van slavernij, maar steekt ondertussen geen vinger uit om het lot van de slaven op de plantage te verbeteren. Washington durft dan ook niet te wennen aan de zachtaardige manier waarop zijn nieuwe baas met hem omgaat. Bang als hij is dat hij straks weer terug zal moeten keren naar zijn eerdere bestaan. Bang als hij is dat Titch hem niet werkelijk als een gelijke ziet.
In essentie is dit een extreem coming-of-age verhaal. Buitengewoon verfrissend is dat Edugyan Washington als hoofdpersoon presenteert en daar geen concessies aan doet. Westerse auteurs hebben nogal eens de neiging om een blank karakter op te voeren als de ‘held’ in wat eigenlijk het levensverhaal is van een tot een minderheid behorend personage. Edugyan is gelukkig geen typische Westerse auteur en Titch wordt geen moment voorgesteld als verlosser. Terwijl hij en Washington samenwerken aan de bouw van een luchtballon probeert de uitvinder, ontdekkingsreiziger en bioloog het vertrouwen van de jongen te winnen. Hun band definieert de jaren daarna voor Washington. Vanwege de onzekerheid inherent aan de relatie, kan hij het niet achter zich laten. Waren ze vrienden? Of was hij eenvoudigweg een onderdeel van de anti-slavernij activiteiten van Titch?
Washington Black krioelt van het leven. Washington draagt een enorme liefde voor de natuurlijke wereld in zich die van de bladzijdes spat. Hij ervaart verlies, liefde en haat, terwijl hij langzaam zijn plaats in de samenleving op durft te eisen en zijn ambities begint te realiseren. Edugyan beschrijft deze reis op een schurende doch innemende manier waarbij passie, schoonheid en onmenselijkheden onlosmakelijk met elkaar verweven zijn. Dit is historische, literaire fictie op zijn mooist én lelijkst.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Lieke Roovers
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
