Medusa's verhaal in een menselijk jasje

'Monsters zijn, wat? Lelijk? Angstaanjagend? Gorgonen zijn beide dingen, zeker, hoewel Medusa dat niet altijd was. Kan een monster mooi zijn als het nog steeds angstaanjagend is? Misschien hangt het ervan af hoe je angst ervaart en hoe je schoonheid beoordeelt.'

Vanaf het moment dat ik Medusa in het oog kreeg (wat een geweldige omslag) was ik in de ban van het boek. Ja, ik ben liefhebber van Griekse mythen en vooral van Medusa’s verhaal. Natalie Haynes stopt de bekende mythe in een heel ander jasje. Dit verhaal gaat over een onschuldig meisje dat is misbruikt en vernietigd door een meedogenloze wereld.

“Ze wist wat er ging komen en ze wist dat ze hem niet kon ontwijken. Het enige wat haar nog restte was te hopen dat haar dochter het zou overleven.”

We ontmoeten Medusa voor het eerst als baby achtergelaten op de Gorgonenkust van Libië: een rotsachtige, onbevolkte plek. Ze wordt opgevangen door haar zussen, Sthenno en Euryale. In eerste instantie is het onduidelijk of Medusa echt verwant is aan deze angstaanjagende wezens met hun slagtanden en hun kronkelende haren. Medusa heeft vleugels en kronkelig haar, maar verder ziet ze er menselijk uit. Bovendien is het kind sterfelijk, in tegenstelling tot haar zussen. Ze leidt een relatief veilig leven onder de liefdevolle zorg van haar zussen gedurende zestien jaar totdat ze het voorwerp van verlangen wordt van Poseidon die haar geweld aandoet in de tempel van Athene.

De hoofdstukken van het boek wisselen af tussen de verschillende werelden. Er is een breed scala aan stemmen aanwezig, van goddelijke wezens tot nimfen, en zelfs dieren die hun ogen lenen voor de verhalende stem. Ondanks de meerdere personages en perspectieven is het verhaal goed gestructureerd. Het vloeit naadloos in elkaar over en het tempo is consistent.

Grappig genoeg is het niet Medusa zelf die de meeste hoofdstukken in beslag neemt. Eigenlijk zijn het er maar zeven, terwijl de Gorgonen maar liefst dertien hoofdstukken innemen. (Iets wat ik helemaal niet erg vond, want hoe angstaanjagend ze er ook uitzagen met hun klauwen en slagtanden, ik hield van ze. Doe mij zulke zusters.)

Alle personages vloeien samen in deze mythe, terwijl Haynes de regels als golven laat rollen. Zoals het tij terugkeert naar de zee en weer terug. Ogenschijnlijk onbeduidende gebeurtenissen krijgen vorm, waaieren uit, om vervolgens met schuimkoppen naar de achtergrond te verdwijnen. Maar, niets is voor niets. Elke gebeurtenis blijft ergens in de tijdlijn hangen, om later weer op te duiken als het nodig is en een duidelijke afdruk achter te laten.

Je zou kunnen denken dat Medusa hier tekort wordt gedaan, het is immers de titeldraagster van het boek, maar naar mijn idee versterk het haar verhaal alleen maar. Op de achtergrond is ze net als de zee, altijd aanwezig. Het geeft een nieuwe betekenis aan Medusa en aan elke vrouw die binnen de grenzen van haar leven wordt gehouden.

Met elke hoofdstuk ontmantelt Haynes de complexe relaties en speciale krachten die spelen binnen de Medusa-mythe. kijk hoe Perseus de drie ongelukkige Graiai-zussen bedriegt, die gedoemd zijn om één oog en één tand met elkaar te moeten delen. (Kun je dat ding er alsjeblieft afvegen voordat je het doorgeeft?) We hebben de tweelingverhalen van Medusa en Perseus, van Hera en Hephaistos (de oorlog van de goden en de reuzen) van Poseidon en Amphitrite. De werelden van nereïden en monsters. En niet te vergeten een alwetende verteller, die actueel en modern is, maar ook de oude wijsheid bezit. Een verteller die op het eind steeds vaker tussenbeide komt en ons commentaar geeft op het hele gebeuren.

'Het idee dat Perseus een held is. Hij is een wrede kleine misdadiger en hoe eerder je dat doorhebt en niet meer aan hem denkt als een dappere jongensheld, hoe dichter je komt bij het begrijpen van wat er werkelijk is gebeurd.'

Tot mijn verrukking is het geen verdrietig verhaal geworden. Ik bedoel goden in een #MeToo conflict?
Met een knuppel (of drietand) dwing je geen betere samenleving af. Maar in plaats daarvan is het een krachtig vrouwelijk (anti)heldenverhaal geworden. Ik moest regelmatig lachen om de goddelijke valsheid en rare ideeën. Hoe ernstige hoofdpijn te verhelpen? (Haha, je wil het niet weten.) Of hoe ze elkaar proberen af te troeven, hun (kleinzielige) gekibbel en hun wraakplannen tegen elkaar.
In het verhaal

Wil je meer weten? *De blik van Medusa, een volmaakte verhalenverteller: Houd je oren goed open als je bij de zee staat, het wordt allemaal door de golven naar je toe gedragen…. Of koop het boek gewoon in de boekenwinkel, je zult er geen spijt van krijgen. ;)


Trigger warnings: rape, death, sexual assault, violence