Een fantastische plot, en prachtig geschreven

Christopher John Sansom (1952) groeide op in Edinburgh als enige zoon van een Engelse vader en een Schotse moeder. Zijn familie was traditioneel Presbyteriaans en hij noemt de jaren van zijn jeugd “kleurloos". Zijn ouders waren geen lezers en zelfs de school die hij bezocht moedigde de interesse in boeken nauwelijks aan. Pas in zijn tienerjaren wist hij los te breken uit het, zoals hij het zelf noemt, conservatieve gezin en stortte hij zich aan de universiteit van Birmingham op een studie geschiedenis, waarin hij ook nog eens promoveerde. Nadat hij in Sussex eerst een tijd als advocaat voor de minderbedeelden werkte, besloot hij zich fulltime op het schrijven van historische boeken te richten. Advocaat van kwade zaken is de derde in de Shardlake-serie.

Het is herfst 1541. Om de opstandige bevolking in het noorden van Engeland te imponeren en overgave af te dwingen van hen die gerebelleerd hebben gedurende de 'Pilgrimage of Grace' (1536) reist koning Hendrik VIII met zijn gehele hofhouding naar York. Advocaat Matthew Shardlake reist samen met zijn assistent Jack Barak in opdracht van aartsbisschop Cranmer vooruit om mee te helpen met de nodige juridische zaken die afgehandeld moeten worden als de koning in York verblijft. Maar naast deze officiële taak, krijgt hij er ook nog een geheime opdracht bij: het begeleiden van een belangrijke politieke gevangene, Sir Edward Broderick, vanuit York naar Hull en vanaf daar met een boot naar Londen. Maar nog voordat de koning en zijn gevolg arriveren gaat het al mis: een Yorkse glaszetter wordt vermoord en Shardlake, die op dat moment net ter plaatse is, krijgt door de stervende man belangrijke informatie toegefluisterd. Deze informatie zorgt voor een kettingreactie aan gebeurtenissen. Shardlake ontdekt het bestaan van documenten die het recht van Koning Hendrik VIII op de troon van Engeland ernstig ondermijnen. De gebochelde advocaat raakt hierdoor ongewild betrokken bij een gevaarlijk politiek spel, waarbij diverse aanslagen op zijn leven worden gedaan. Niets is meer wat het lijkt, en als Shardlake en Barak uiteindelijk in Londen weer voet aan wal zetten gebeurt datgene waarvoor in die tijd iedere inwoner van Engeland vreesde: Shardlake wordt wegens hoogverraad opgepakt en opgesloten in de Tower of Londen om al dan niet met geweld tot een bekentenis te worden gedwongen.

‘Ik heb maar één regel: nooit afwijken van historische feiten,’ vertelt C.J. Sansom op zijn website. Dat hij deze regel ook in Advocaat van kwade zaken strikt volgt is duidelijk. Alle geschiedkundige namen, plaatsen, data en gebeurtenissen zijn correct verwerkt in het verhaal en worden in een nawoord nog eens extra toegelicht. Het is echter geen saaie opsomming van feiten wat men te lezen krijgt, maar een geweldig spannend avontuur dat de lezer op het puntje van de stoel houdt. Vanaf het begin waan je je in middeleeuws Engeland, met zijn enorme standsverschillen, oorlogen en intriges aan het hof. Je hoort de paardenhoeven over de keien klepperen, je ruikt de geur van de Theems, je ziet de armzalige behuizing van de bevolking voor je, met als tegenstelling de grote en luxe verblijfplaatsen van het hof en de hogeren van stand. De gebochelde advocaat Shardlake sluit je als lezer in het hart. Niet alleen omdat het een degelijk en goed onderbouwd personage is, maar ook omdat hij verre van perfect is. Hij is geen held, kent wel degelijk angst en heeft ook zeker zijn tekortkomingen. Net als zijn assistent Jack Barak, de voormalig straatjongen en gewezen hulpje van wijlen vicaris-generaal Thomas Cromwell, die in dit deel van de serie zijn eerste stappen op het liefdespad zet en daarmee meer dan eens zijn meester hekelt. Maar ook de andere personages, inclusief de gedetailleerde omschrijvingen van zestiende-eeuws Engeland, springen levensecht van de bladzijden af en maken het lezen van het boek tot een ware traktatie.

Over Advocaat van kwade zaken in zijn geheel kan ik derhalve kort zijn: prachtig geschreven, zonder gebruik van een letter te veel, ondanks de dikte van het boek (ruim 600 pagina’s). Een fantastische plot, waarin alles, ook de meest onbenullige gebeurtenis, zijn plekje vindt. Vergelijk het met een ritje in een achtbaan. Het ene moment tuf je in een gestaag gangetje over de rails, om het volgende moment met een duizelingwekkende vaart vooruit te denderen. En het gevolg daarvan is: eenmaal in dit boek begonnen, is het niet meer weg te leggen. Totdat het uit is. Chapeau, C.J. Sansom!