De voormalig Zuiderzeekustbewoners krijgen met dit boek een stem

Wat hebben Cees Hopman, Jurie van den Berg, Cees van Eekelen en Kees Kwakman gemeen? Hun families waren als kustbewoners getuige van het afsluiten van de Zuiderzee en de ingrijpende gevolgen die dit voor hen veroorzaakte. Waar er door inpoldering grote delen nieuwe land ontstonden met kansen voor nieuwe welvaart, bleken de oorspronkelijke Zuiderzeebewoners grotendeels op zichzelf aangewezen. Ze dienden zichzelf opnieuw uit te vinden zonder dat ze er zelf om gevraagd hadden.

Aan de hand van de verhalen van vier vissersfamilies uit Urk, Volendam, Spakenburg en Wieringen, beschijft Eva Vriend de geschiedenis rondom de oorspronkelijke Zuiderzee en wat voor invloed dit heeft gehad op de kustbewoners. Uit de uitvoerige gedetailleerde schrijfstijl, blijk dat Vriend veel tijd heeft besteed aan gedegen onderzoek voordat zij dit verhaal op papier zette. Ze dook archieven in, sprak met nabestaanden en heeft op basis daarvan een reconstructie gemaakt dat doorloopt tot het heden.

Het boek bestaat uit drie delen. In het eerste deel staat de ‘oude’ zee centraal oftewel de Zuiderzee. Logischerwijs loopt dit deel tot 1932 omdat toen de Afsluitdijk gerealiseerd werd. Natuurlijk is er al aandacht voor de grote verandering maar de definitieve impact daarvan is nog lang niet voelbaar. Het tweede deel gaat in op het nieuwe leven als gevolg van de Afsluitdijk en de inpoldering. Centraal staat wat de ingrijpende veranderingen betekenen voor de dagelijkse levens van mensen. Tenslotte duikt Vriend in het laatste deel meer in de recentere geschiedenis en gebeurtenissen in de voormalige Zuiderzeedorpen.

Vriend laat van dichtbij zien hoe groot de impact van besluiten van de overheid kunnen zijn op het dagelijks leven. De verhalen van de families wekken de geschiedenis tot leven en zorgen voor de persoonlijke noot. Tegelijkertijd levert de hoeveelheid aan namen en de soms niet helemaal duidelijke volgorde van de verhalen soms verwarring op. Daar waar de drie delen duidelijk een chronologische indeling kennen, is dat bij de afzonderlijke hoofdstukken niet altijd het geval. Daar lijk je soms tijdsprongen te maken, zowel voor als achteruit.

Desalniettemin is het een prachtig naslagwerk over veerkracht, aanpassingsvermogen en het vinden van een nieuw bestaan. Neem rustig de tijd om het te lezen en het op je in te laten werken. De voormalig Zuiderzeekustbewoners hebben met dit boek een stem gekregen. Een stem die tot dusver misschien niet altijd gehoord werd in de geschiedenis van Nederland. Dat maakt dit boek zeker de moeite waard om te lezen.