Caleidoscopisch portret roept om een nieuw verhaal
Toen archeologen een rijk versierd Vikinggraf opnieuw onderzochten, kwamen ze tot de ontdekking dat de botten van de vermeende Vikinghoofdman toebehoorden aan een vrouw. Hun vakgenoten reageerden met ongeloof en ontkenning. Ze werden beschuldigd van onzorgvuldigheid en zelfs bedreigd. We schrijven 2017, precies 500 jaar na het formele startpunt van de reformatie. Een periode waarin veel zogenaamd controversiële teksten werden vernietigd. 'Femina' was de aanduiding die men bij door vrouwen geschreven teksten krabbelde om aan te geven; minder waard om te worden behouden.
'De uitdaging bij een boek als Femina ligt erin om een open en respectvolle blik te behouden zonder de aanval op mannen in te zetten. Ramirez beseft dat terdege.' – Recensent Lisette
In Femina geeft de Britse cultuurhistoricus en documentairemaker Dr Janina Ramirez de stem van deze middeleeuwse vrouwen terug. Ze doet dit door hun levens te reconstrueren aan de hand van de soms schaarse bronnen en voorwerpen die bewaard zijn gebleven en die ons door verbeterde onderzoekstechnieken nieuwe inzichten verschaffen. Het prachtig geïllustreerde boekomslag, voorzien van goudfolie, toont het Kosmische Ei van Hildegard van Bingen, dat het vrouwelijke in het goddelijke symboliseert. De teksten zijn voorzien van illustraties en achterin vinden we een indrukwekkende 70+ pagina’s tellende onderbouwing via voetnoten en een bibliografie. De vertaling is in handen van Uitgeverij Prometheus en Mario Molegraaf.
Elk van de negen hoofdstukken begint met een recente ontdekking als vertrekpunt naar een caleidoscopisch verhaal, waarin we kennismaken met heersers, influencers, spionnen en zelfs een vrouwelijke koning van Polen. Om een zo compleet mogelijk beeld te geven, slaat de schrijfster zijstraatjes in waarmee ze talloze personen, jaartallen, plaatsen en voorwerpen aan bod laat komen. Dat maakt het uitdagend om te lezen, maar door de korte hoofdstukken, die telkens weer terugvoeren naar het hoofdpersonage, en de toegankelijke en beeldende schrijfstijl raak je niet snel verveeld.
'Door opnieuw te kijken naar bijzondere vrouwen als Hildegard en Margery, een nieuw licht te werpen op vrouwen als Aethelflaed en Hedwig, over wie heen is geschreven, en recente ontdekkingen te gebruiken om verloren personen als de prinses van Loftus en Birka Strijdster te vinden, heeft de middeleeuwse wereld een ander aanzien gekregen.'
Dat 'middeleeuwse vrouwen "niet te achterhalen" zijn' is niet het enige vooroordeel dat Ramirez onderuit haalt. Zo droegen Vikingen helemaal geen hoorns op hun helm, waren middeleeuwse mannen én vrouwen een stuk reislustiger dan we misschien denken en laat ze zien dat de middeleeuwen – in al hun diversiteit – veel meer op onze eigen tijd lijken dan we leren. Interessant is ook het pleidooi om ongeletterdheid niet af te wimpelen als dom. Immers, deze mensen bewaarden alle informatie over bloedlijnen, landbezit, wetgeving, verhalen, mythen en geschiedenis in hun hoofd:
'Analfabeet zijn was niet onwetend zijn, maar meer van je geheugen actief gebruiken.'
De uitdaging bij een boek als Femina ligt erin om een open en respectvolle blik te behouden zonder de aanval op mannen in te zetten. Ramirez beseft dat terdege. Nergens, tenzij dat terecht is, valt ze aan en ze is zich ook bewust van haar eigen gekleurde bril. Sterker nog; we lezen veel verhalen van mannen. Niet alleen omdat we via deze wél bewaarde overleveringen de levens van vrouwen kunnen reconstrueren, maar ook omdat ze naast deze vrouwen stonden of – bijvoorbeeld vanwege hun geaardheid – in hetzelfde schuitje zaten.
'Dit is nog maar het begin van het gesprek. Deze paar vrouwen die ik u hier presenteer, maken deel uit van een zwijgende meerderheid met veel meer stemmen die wachten om te worden gehoord. Nu dit boek eindigt kun je de ontdekkingsreis beginnen.'
Femina geeft ons een hernieuwd en kleurrijker beeld van de middeleeuwen, aan de hand van enkele vrouwen die ons door de eeuwen heen weten te bereiken via verloren gewaande manuscripten, opgegraven botten, geliefde persoonlijke voorwerpen en de voetnoten in de verhalen van mannen. Het is ook een uitnodiging om zelf op onderzoek uit te gaan, zodat we met elkaar nieuwe verhalen kunnen vinden die beter passen bij een tijd waarin 'een steeds groeiende groep onderdrukte stemmen wereldwijd om aandacht vragen'. Bovenal is Femina een machtig interessant kijkje in een periode waar we klaarblijkelijk nog steeds niet alles van weten.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Lisette
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
