Meer dan 5,9 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Hebban recensie

Weinig kunst, wel veel nieuwe inzichten

Lisette 05 april 2023 Hebban Recensent

Esi Edugyan, een Canadese schrijfster en dochter van Ghanese immigranten, kennen veel lezers waarschijnlijk van het met een Booker Prize genomineerde Washington Black. In het licht is Edugyans eerste non-fictie boek dat naar het Nederlands vertaald is en wel door Catalien van Paassen.

Op de kaft zien we een uitsnede van David Martins Portrait of Dido Elizabeth Belle Lindsay and Lady Elizabeth Murray. Waar een Zwart persoon in de Gouden Eeuw altijd in de marge werd afgebeeld, als ondergeschikt, zien we op dit portret twee elegant geklede meisjes. Naast elkaar. Ogenschijnlijk gelijk aan elkaar. Nieuwsgierig gaat Edugyan op zoek naar het verhaal achter Dido. Ze stelt zichzelf de vraag ‘Waarom zetten we sommige verhalen buitenspel en mythologiseren we andere?’.

'Mensen bestaan niet alleen maar, we betekenen.'

Haar persoonlijke zoektocht is bezaaid met mooie zinnen en overpeinzingen. Edugyan houdt oude en nieuwe verhalen en standpunten tegen het licht en speelt met verschillende invalshoeken. Ze bekijkt wat ze analyseert open, respectvol en eerlijk en van zoveel mogelijk kanten. Zo geeft ze de lezer, en ook zichzelf, nieuwe inzichten die aanzetten tot (kritisch) nadenken.

‘We willen dat kunst ons naar plaatsen en in levens brengt die we ons anders nooit hadden kunnen voorstellen; maar we zetten ook hekken rond die daden van de verbeelding, door bijvoorbeeld te eisen dat gayrollen alleen door gay-acteurs gespeeld worden, of dat Zwarte schrijvers alleen over Zwarte personages schrijven.’

In het licht start veelbelovend. Dido’s geschiedenis en het schilderij spreken tot de verbeelding en bieden een verrassende kijk op het immigranten- en slavernijverleden van West-Europa. Ook het volgende hoofdstuk biedt ons een nieuwe invalshoek; spookverhalen als onderdeel van onze cultuur. En inderdaad; waarom zien we geesten niet als het gemêleerde gezelschap dat we als levenden zijn? Daarna raken we Edugyan een beetje kwijt als ze uitgebreid ingaat op racial passing aan de hand van het leven van kunstenares Rachel Dolezal. Weliswaar fascinerend, maar behalve dat Dolezal kunstenares is, gaat het hier niet over kunst an sich. Het boek pakt het spoor weer wat op als de schrijfster haar licht werpt op een satirisch Afrikaans ruimteprogramma en films als Black Panther. Maar in het laatste hoofdstuk over Azië is de link met kunst weer ver te zoeken.

Geschiedkundige feiten maken plaats voor overpeinzingen en persoonlijke anekdotes. Feit wordt vaker mening en zonder goede bronvermeldingen in de tekst is het lastig beoordelen wat op onderzoek berust en wat niet. Opmerkelijk is dat de bronnenlijst achterin voornamelijk uit online krantenartikelen bestaat.

‘Deels memoires, deels reisverslag, deels geschiedenis zijn deze stukken bespiegelingen over identiteit en verbondenheid, en over de troostende geborgenheid die verhalen kunnen bieden. Ik ben geen historicus, slechts een verhalenverteller met speciale aandacht voor vergeten verhalen.’

De lezer die denkt een geschiedenisboek in handen te hebben dat uitgebreid ingaat op schilderkunst, film en literatuur komt enigszins bedrogen uit. We hadden misschien meer voorbeelden als dat van Dido en de film Black Panther willen lezen. Desondanks biedt het uitstekend geschreven In het licht goede invalshoeken en nieuwe inzichten en is daarom de moeite waard. Helaas komt de beloofde representatie van Zwarte mensen in de kunst minder goed uit de verf. En dat is jammer, want de boodschap van Edugyan vraagt erom gehoord te worden. De laatste zin uit het hoofdstuk over spookverschijningen is een mooie allegorie van haar boodschap. Als ze een vriendin vraagt waarom ze de geest in haar appartement zo graag wil vastleggen, antwoordt haar vriendin ‘”Hij zou zijn gezien,” zei ze, alsof dat genoeg was.’

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Lisette

Gesponsord

Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.

Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.

Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.

'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19

Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.

Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk

Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.

Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.

Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug. 

Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.

De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!

De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.

Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.

Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.

Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.

Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.

Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.

Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.

In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.

De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.

Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!