Scherpzinnige maar wisselend boeiende zoektocht
Tijdens haar onderzoek naar het werk van acteur en filmmaker Roman Polanski, bekend van onder andere Chinatown en Rosemary's Baby, slaat bij schrijfster Claire Dederer de twijfel toe. Polanski maakte zich in 1977 schuldig aan misbruik van de dan 13-jarige Samantha Gailey. Polanski is een monster. Maar wel een monster die briljante films heeft gemaakt. Mag je dan eigenlijk nog wel naar zijn films kijken en van zijn films genieten? En hoe zit dat met het werk van andere kunstenaars, zoals Michael Jackson, Bill Cosby, Richard Wagner en Pablo Picasso? In Monsters, vertaald door Lidwien Biekmann en Karina van Santen, gaat Dederer op zoek. Wat maakt iemand tot een monster? Heeft niet elk mens een stukje monsterlijkheid in zich? En ben je eens een monster, altijd een monster?
'[Dederer] probeert een zo open mogelijke blik te behouden door de kwestie vanuit alle invalshoeken te onderzoeken.' – recensent Lisette
Monsters kan met recht een onderzoek, of beter nog, een zoektocht genoemd worden. De schrijfster neemt je stap voor stap mee in haar twijfels en haar denkproces. Ze bespreekt wat de kunstenaars monsterlijk maakt, maar ook wat hen meesterlijk maakt. Ze laat je ervaren hoe ze geniet van hun werk en tegelijk walgt van de daden die ze begingen. Je leeft met haar mee als ze via bronnenonderzoek, persoonlijke anekdotes en gesprekken met collega-schrijvers tot nieuwe inzichten komt. Ze neemt ook openhartig en met scherpe blik haar eigen denkfouten en monsterlijkheden onder de loep.
'Maar wacht eens even; wie zijn die "we" die altijd opduiken in kritische teksten? "We" is een ontsnappingsluik [...] het is de stem van de middelmatige mannelijke criticus, die gelooft hoe een ander zou moeten denken [...] Als ik "we" zeg, bedoel ik "ik". Ik bedoel jou.'
Dederers schrijfstijl is persoonlijk, eerlijk, vol humor en soms in your face met hier en daar een scheldwoord en expliciete omschrijving van de monsterlijkheden, begaan door Polanski en consorten. Ze probeert een zo open mogelijke blik te behouden door de kwestie vanuit alle invalshoeken te onderzoeken; man versus vrouw, maker versus kijker, dader versus slachtoffer. Tijdens het lezen mag je met haar meedenken en samen wikken en wegen om tot een slotconclusie te komen.
Een feministische ondertoon is bij dit onderwerp lastig te vermijden. Het feministisch geluid wordt zelfs steeds sterker, aangewakkerd door de ondervraagde mannelijke vakgenoten die veelal schouderophalend over het monsterlijke van hun seksegenoten heenstappen. Het werk moet beoordeeld worden, niet de persoon, vinden zij.
Als de schrijfster op zoek gaat naar vrouwelijke monsters blijft de lijst kort en de monsterlijkheden hadden 'allemaal, zonder uitzondering, te maken met het moederschap – of de nalatigheid daarin.' De keuze van vrouwen om hun gezin te verlaten voor de kunst, is aanleiding voor een betoog over de moeilijkheden van het schrijverschap in combinatie met het moederschap. Als ze dan toch een monsterlijke moordende kunstenares ten tonele brengt, blijkt de moord gedreven door protest, waarmee het toch weer niet zo monsterlijk lijkt. Of Dederer de monsterlijkheid van vrouwen bewust afzwakt of dat ze ze echt niet heeft kunnen vinden, wordt niet helemaal duidelijk.
'In zekere zin is dit een boek over gebroken harten.'
Monsters is een liefdesverklaring aan het prachtige werk van kunstenaars, inclusief het bijbehorende liefdesverdriet wanneer je ontdekt dat de mens achter het werk helaas niet zo prachtig is. De lezer krijgt alle ruimte om zelf tot een conclusie te komen; je krijgt geen hapklaar antwoord op de vraag of je mag genieten van het werk van monsterlijke mannen, want daar hebben 'we' het feitelijk over. Het boek slaat regelmatig zijwegen in en dat zorgt ervoor dat de aandacht, ondanks de goede schrijfstijl, af en toe wegzakt. Monsters voelt ook wat onevenwichtig. Bij sommige kunstenaars, zoals Michael Jackson en Picasso, gaat ze nauwelijks de diepte in, terwijl ze uitgebreide analyses maakt van het werk van bijvoorbeeld Woody Allen. Die analyses zijn dan wel weer bijzonder mooi geschreven.
Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!
Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een waar boek' en 'Lees een denkend boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Lisette
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
