Indrukwekkende roman over de nasleep van een oorlog

Scenarist Claire Deya publiceerde begin 2024 haar debuutroman en wist daarmee meteen de Franse literatuurprijs Grand Prix RTL-Lire te bemachtigen. De Nederlandse lezers konden niet achterblijven en dus vertaalde Xander Uitgevers met behulp van Nicolet de Jong dit prijswinnende verhaal over de nadagen van de Tweede Wereldoorlog.

Hyères, Zuid-Frankrijk. Nu er aan vijf jaar oorlog een eind is gekomen, probeert het Franse volk weer een beetje op te krabbelen. Jonge dokter Vincent sluit zich aan bij de Franse vrijwilligers die samen met Duitse krijgsgevangenen de stranden van Hyères landmijn-vrij proberen te maken. Het is een zware en gevaarlijke klus, maar iemand moet het doen. En Vincent werkt met een tweede motivator. Die Duitse krijgsgevangenen zouden hem meer over zijn geliefde Ariane kunnen vertellen. Zij is in de oorlog spoorloos verdwenen…

In tegenstelling tot veel populaire oorlogsromans belicht Deya in Nadagen hoe het is om weer op te klimmen na jaren van bedrukking en constant gevaar. Daarom zorgt ze ervoor dat je een aantal personages mag volgen. Niet alleen volg je dokter Vincent in zijn zoektocht naar zijn Ariane, maar je maakt ook kennis met Fabien, de leider van de mijnenruimers, Lukas, een Duitse krijgsgevangene en Saskia, een overleefster van een Duits kamp. Deze personages krijgen hun eigen hoofdstukken toegewezen, maar gezien dat de hoofdstukken beginnen zonder een naam aan te kondigen, kan het even schakelen zijn in welk perspectief je leest.

“Weet je Saskia, in tijden van oorlog tonen mensen zich op een wrede manier van hun slechtste kant. In tijden van oorlog en alleen dan bereiken sommigen het sublieme.”

Wat duidelijk mag zijn is dat Deya haar onderzoek heeft gedaan. Vooral zodra Vincent en Fabien toekomen aan het ontmantelen en verwijderen van landmijnen wordt het verhaal ineens heel gedetailleerd. Misschien zelfs wel té gedetailleerd. We lezen stap voor stap hoe een bom ontmanteld wordt en hoewel dit een mooie kans zou zijn om een spanningsboog op te bouwen, blijft de beschrijving heel klinisch en technisch. Deze details zijn niet storend, maar na deze ontmanteling meerdere keren te hebben beleefd, gaat ook daar de lol vanaf.

Deya lijkt soms wat verdwaald te raken in haar verhaallijnen en wisselt halverwege hoofdstukken van personages. Maar wanneer je het eind van het boek bereikt, snap je dat dat ook de bedoeling was. De verhaallijnen van de hoofdpersonages zijn met elkaar verwikkeld. Aan het eind van het boek wordt alles nog net niet met een strikje afgewerkt. Het voelt misschien iets té toevallig, maar bevredigend is het wel.

Wat het boek siert zijn niet alleen de personages, maar de situaties die de hoofdpersonen doormaken. Hoe getraumatiseerd Saskia terugkeert naar de stad waarin zij is opgegroeid is lastig te omschrijven, maar haar verhaallijn maakt ontzettend veel indruk. De interne strijd waarmee Vincent, Fabien en Lukas worstelen weet Deya ook heel mooi te omschrijven. Niet alleen zie je ze worstelen met hun al dan niet gedwongen werk als mijnenruimers, maar je ziet ze ook twijfelen. Twijfelen aan hun regering, de beloftes die ze gemaakt worden maar niet worden nageleefd, en bovenal zie je hoe ze het vertrouwen in zichzelf zijn verloren.

Nadagen is een mooie roman over hoe het is om na de oorlog jezelf weer op te rapen en je leven opnieuw kleur te geven, terwijl ook de rauwe randjes belicht worden. Helaas wordt er af en toe te veel gefocust op details die voor leken onbelangrijk lijken, waardoor het verhaal voort lijkt te kruipen. Zonde, want het draagt net zo’n mooie boodschap.