Eindspel betekent geen eind aan de corruptie en vriendjespolitiek van FIFA

‘Something is rotten in the state of Denmark', klinkt het in Shakespeares Hamlet. Als dat voor één staat geldt, dan is het wel voor de staat van het wereldwijde voetbalbestuur. Talloze journalisten als Andrew Jennings en de Nederlanders Iwan van Duren en Tom Knipping schrijven al enkele jaren onvermoeibaar over de corruptie, vriendjespolitiek en schimmige geldstromen binnen het FIFA-bestuur.  

De laatste samenvatting van al wat rot is binnen de wereldwijde voetbalbond staat in het recente boek van Van Duren en Knipping: Eindspel. De twee VI-redacteuren schreven eerder Voetbal & Maffia en brachten vorig jaar nog een boek uit over de opkomst van de oliemagnaten en andere miljardairs in het clubvoetbal, De slag om de skyboxen. In Eindspel beschrijven zij de staat van de FIFA sinds de inval van de FBI daags voor de vorige verkiezing van de FIFA-voorzitter vorig jaar in mei. Die werd toen, een dag later, nog glansrijk gewonnen door FIFA-baas Sepp Blatter. Enkele dagen later zou Blatter alsnog zijn hoofd buigen en zijn aftreden aankondigen. Ondertussen is de Zwitser zelfs door de ‘eigen’ ethische commissie van de FIFA voor acht jaar geschorst, al werd die straf deze week teruggebracht tot zes jaar. Het betekent in ieder geval dat hij niet eens een afscheid zal krijgen op het FIFA-congres dat op dit moment bezig is.  

Corruptie, maffia, zwart geld, criminele handelingen, belastingontduiking en vooral schaamteloze zelfverrijking. Voor veel mensen staat FIFA tegenwoordig synoniem met dit soort woorden. Eindspel zal dat beeld geenszins onderuit halen. Het is alsof je in een surrealistische financiële sciencefictionroman bent terechtgekomen, met dit verschil dat Knipping en Van Duren de meeste beschreven zaken kunnen onderbouwen met feiten en het dus allemaal waar is. Echter, even zo vaak lopen de twee VI-journalisten tegen muren van zwijgen op. De FIFA-leden maken elkaar niet zo snel zwart. Omerta heerst er, de cultuur van het zwijgen. Ook de Nederlandse voetbalbestuurder, Michael van Praag, vorig jaar nog even kandidaat-voorzitter van de FIFA en een van de weinige voetbalbestuurders die openlijk kritiek uitte op Blatter, doet er het zwijgen toe in de interviewverzoeken met de schrijvers van het boek, na een eerder interview in december 2014 waarin hij nog aangaf geen kandidaat te zullen worden. Het liep allemaal anders.

De auteurs gaan in zestien hoofdstukken in op de val van het FIFA-bestuur vorig jaar, te beginnen met de dubbelrol van de Amerikaan Chuck Blazer die als mol voor de FBI optrad om (een deel) van zijn eigen straf te ontlopen. Dan volgen de arrestaties in Zürich en richten de auteurs zich op portretten van de vele dubieuze bestuurders, maar ook op de weigering van de KNVB om de details uit de campagne van Nederland en België voor het WK van 2018 openbaar te maken. Het leest als een lange beschrijving van witteboordencriminaliteit en halfslachtige pogingen tot ontkenning en excuus. Eindspel eindigt op het heerlijke eiland Anguilla dat als 209e lid van de FIFA-familie volop profiteerde van het ontwikkelingswerk van Blatter, maar tegelijkertijd weinig sporen van actief voetbal kan tonen. Een hoofdstuk eerder wordt ook het vizier gericht op de mogelijke opvolgers van Blatter. De gedroomde kandidaat, Uefa-voorzitter Michel Platini, ging samen met de Zwitser ten onder, maar diens rol lijkt achter de schermen nog niet helemaal uitgespeeld. Hervormingsplannen worden in de tussentijd met overmacht van de stemmen aangenomen op het FIFA-congres in Zürich. Een blik op de vijf kandidaten leert dat onbesproken gedrag en achtergrond in dit gezelschap zeldzaam is. Wie het ook wordt? Of het veel zal veranderen aan de mechanismen van deze sportbond waar miljoenen en zelf miljarden euro’s het beleid bepalen? Ik vrees van niet. Het lezen van Eindspel geeft je in ieder geval niet meer hoop.