Topshow: is het nou echt of gespeeld?

Na de biografieën Gijp en Kieft stormt ook de biografie van voetbalpraatshow Voetbal International naar de hoogste plek in de bestsellerlijst. En altijd maar denken dat al die voetbalfans geen lezers waren. Die hebben ondertussen meer boeken op het nachtkastje liggen dan vriendin of echtgenote. "Daar zijn niet heel veel in geïnteresseerd hoor, in die prietpraat van jullie." Herkenbaar cynische woorden van Johan Derksen als Michiel van Egmond hem polst hoe hij het vindt als er een boekje over het programma en de drie hoofdrolspelers Derksen, Wilfred Genee en René van der Gijp wordt gemaakt. "Jullie doen maar."

Dat het tv-programma Voetbal International zo’n waanzinnig succes werd, daar zal menig tv-producent en netmanager zich het hoofd over hebben gebroken. Van Egmond graaft met co-auteur en collega-eindredacteur Jan Hillenius tot in de vezels van het programma, om die succesfactor te vinden. Vooral om uiteindelijk te schrijven dat het eigenlijk een wonder mag heten dat dat succes er kwam en bovendien is gebleven. Topshow, de titel is ontleend aan de benaming die presentator Wilfred Genee het programma continu op de burelen geeft, is een smeuïg relaas van botsende ego’s, haantjesgedrag en backstage-anekdotes. Kortom, alle ingrediënten voor een bestseller. Het boek verklaart wat we in al die jaren hebben gezien. Maar vertelt het ons ook iets over hoe we nu naar Voetbal International moeten kijken?  

Van Egmond en Hillenius beschrijven het stuntelige begin van het programma dat uitgroeit tot de publieksfavoriet dat het is tijdens het WK van 2010 en het EK van 2012 en natuurlijk met het winnen van de Televizier Ring. Ze schilderen die sfeer met zulke rake streken dat je het de hoofdrolspelers zelf hoort zeggen. En dan komt het dieptepunt, althans voor de makers zelf, tijdens het WK van vorig jaar. Waar de stemming in Nederland meegroeit met het succes van Van Gaals Oranje, blijft de sfeer bij Voetbal International bovengemiddeld kritisch en wordt die steeds grimmiger. Een vermoeide Derksen trekt de rol die Kurhaus-ingezetene Van der Gijp zichzelf heeft aangemeten niet meer en slaat keihard terug als de ander hem aanvalt in een interview. Het programma hangt aan een zijden draadje, al lijden de kijkcijfers er volgens de auteurs niet eens zo onder. Dan is er de doorstart, nadat een verzoeningsgesprek – een geregeld terugkerend fenomeen tussen de hoofdrolspelers en de directie van RTL7 – zoals altijd niets heeft opgeleverd.

Nuchter en droog worden dit soort gênante gesprekken geanalyseerd in het boek. “Na een paar weken is alles gek genoeg als vanouds”, valt te lezen in Topshow. Maar zoals het ooit was, wordt het niet meer. Waar tijdens eerdere onderhandelingen Genee en Derksen pal voor Van der Gijp stonden, zitten ze nu aan tafel, omdat ze tot elkaar zijn veroordeeld door hun eigen salarissen. Toch volgt er een ‘gewoon’ seizoen VI, dat hooguit een smet krijgt met de ruzie en het afhaken van het gelijknamige blad waar Derksen jarenlang de hoofdredacteur van was. Volgend tv-seizoen krijgt het programma dan ook een andere naam.

Was alles echt? Of juist gespeeld? Voor de trouwe kijkers is het nog moeilijk vast te stellen, vragen de auteurs zich terecht af. Maar is dat belangrijk? Wordt het programma minder of juist niet doordat je in de biografie leest dat ze ‘in it for the money’ zijn? Of is het juist knap dat mensen die de neiging hebben elkaar het leven zuur te maken, voor de camera’s tot zulke chemie kunnen komen? Een beetje als Fleetwood Mac tijdens de opnames van Rumours of de leden van The Who live op het podium, terwijl ze backstage allemaal hun eigen kleedkamer hadden. Het leest natuurlijk wel lekker, dat kinderachtige gedrag. Onze neiging tot voyeurisme maakt dat we van Topshow ongetwijfeld een nog groter verkoopsucces gaan maken. Ook ons lezers is niets menselijks vreemd.