Love to hate Juniper Hayward

Achteraf voelt het ironisch dat ik voor het eerst in aanraking ben gekomen met dit boek dankzij de marketingmachine van Waterstones. Dit boek van Rebecca Kuang bevat niet alleen een vermakelijk plot, maar behandelt ook een aantal huidige maatschappelijke thema’s. Het verhaal fungeert hiermee als een soort meta-narratief waarin Kuang de lezer aan het denken zet over de controversiële debatten in de literaire wereld. Hoofdpersoon Juniper Hayward (een witte vrouw) steelt het manuscript van haar overleden ‘frenemy’ Athena Liu (een Aziatische vrouw). Dit veelbelovende manuscript over hoe Chinese arbeiders werden uitgebuit aan het westfront tijdens de Eerste Wereldoorlog lanceert de carrière van Juniper tot een ongekend niveau. Het feit dat het succes van Juniper volledig is gebaseerd op plagiaat, alsmede haar keuze om zich te verdiepen in een culturele geschiedenis die geen onderdeel is van haar eigen culturele identiteit, zorgt ervoor dat het een verhaal is waarbij de lezer aan het denken wordt gezet over de normen en waarden in de uitgeverijsector.

De ethische voelsprieten van de lezer worden voornamelijk gepord door het vertelperspectief van Juniper. Als verteller en hoofdpersoon is ze bewust onuitstaanbaar gemaakt door de auteur; ze probeert haar acties constant goed te praten en gebruikt slimme retoriek om de ethische status quo te manipuleren. Een mooi voorbeeld hiervan is Hoofdstuk 5, waar we lezen over Juniper’s keuze om te publiceren onder haar tweede naam ‘Song’ in plaats van achternaam ‘Hayward’:

“I never lied. That’s important. I never pretended to be Chinese, or made up life experiences that I didn’t have. It’s not fraud, what we’re doing. We’re just suggesting the right credentials, so that readers take me and my story seriously, so that nobody refuses to pick up my work because of some outdated preconceptions about who can write what. And if anyone makes assumptions, or connects the dots the wrong way, doesn’t that say far more about them than about me?” (p. 62).

Ik vond het boek ontzettend slim geschreven. Het combineren van de enigszins satirische maatschappijkritiek met een soort thriller-stijl verhaal over identiteitsfraude maakte het boek erg meeslepend. Dankzij de keuze voor een protagonist als June vraag je je als lezer constant af aan wiens kant je staat. Hier en daar wordt je alsnog verleid om sympathie op te wekken voor het verhaal en de keuzes van June, waardoor je als lezer gaat nadenken over je eigen normen en waarden.

Op sommige plekken in het boek is de satirische toon waarmee over de literaire wereld wordt gesproken wellicht iets te expliciet, waardoor het afdoet aan het plot van het verhaal zelf. In een review van youtuber Jack Edwards geeft hij aan dat het voor hem voelde alsof het werk van Kuang oorspronkelijk bedoeld was als een novelle, maar dat het lijkt te zijn uitgebreid en het plot daarmee enigszins repetitief en onnodig absurdistisch wordt. Dit gevoel had ik ook tijdens het lezen; in de laatste paar hoofdstukken lijkt het alsof de kritische lessen die Kuang in dit boek meegeeft overmatig worden voorgekauwd aan de lezer. Dit doet echter niet af aan de treffende manier waarop het verhaal is geschreven. Ik vind het een enorme (en toegankelijke) aanrader voor liefhebbers van onbetrouwbare vertellers.