De oorlog vanuit een nieuw perspectief

In het boek Kinderjaren word je meegenomen in het verhaal van een Joods jongetje tijdens de tweede wereldoorlog. Het verhaal neemt je mee vanaf het begin van de tweede wereldoorlog tot de bevrijding, dus er wordt gebruik gemaakt van tijdsprongen en tijdsverdichting. Het verhaal speelt zich deels af in Amsterdam, maar voornamelijk in de verschillende concentratiekampen. Het boek is geschreven vanuit het ik-perspectief. De thema’s die in dit boek naar voren komen, zijn voornamelijk onwetendheid, angst, hoop en verdriet.

Jona Oberski deelt in dit boek zijn eigen verhaal over zijn tijd in het concentratiekamp. In dit verhaal vertelt hij zijn eigen ervaringen, wat dit boek een autobiografie maakt. Dit wist ik niet voordat ik het boek ging lezen, maar achteraf maakt dat het nog veel indringender.

In het begin van het verhaal woont de hoofdpersoon samen met zijn vader en moeder in Amsterdam. Op dat moment is de Jodenhaat al heel erg aanwezig. Na een tijdje wordt hun huis binnengevallen door de Duitsers, en moeten ze naar het concentratiekamp. Daar aangekomen, worden het jongetje en zijn moeder van zijn vader gescheiden. Vanaf dit moment komt de vader bijna niet meer in beeld. Hierdoor kom je niet zo veel eigenschappen van de vader te weten, en is het dus een vlak personage. Na een tijdje in het kamp te hebben gezeten, wordt zijn vader ernstig ziek. Jona Oberski laat één element vaak terugkomen: de hoofdpersoon moet vaak huilen. Hierdoor maakt de schrijver het heel duidelijk dat het om een jong persoon gaat. De hoofdpersoon hoefde niet te huilen toen hij hoorde dat zijn vader zou overlijden. Hieraan kan je afleiden dat hij het niet helemaal begreep. Dit is ook een kenmerk van zijn jonge leeftijd.

Een tijdje later worden de hoofdpersoon en zijn moeder weer op transport gezet. Deze treinreis duurt heel erg lang, en als ze na 2 weken eindelijk stilstaan, worden ze bevrijd door de Russische soldaten. Vlak daarna overlijdt zijn moeder, dit maakt veel indruk op de hoofdpersoon. De moeder was een rond personage. Zij had (bijna) het hele verhaal een grote rol, en zij heeft veel eigenschappen. Neem bijvoorbeeld lief, zorgzaam en soms streng. Die laatste kwam soms onverwacht, daaraan kan je een rond personage ook herkennen.
Na de bevrijding gaat het jongetje weer in Amsterdam wonen, en wordt hij in een pleeggezin geplaatst. Hier wordt hij doodziek, en eet hij bijna niks. Toen hij op het einde van het verhaal op de grond braakte, werd hem verteld dat hij het zelf moest schoonmaken.
‘Ze gaf mij een doek. Ik begon schoon te maken.’
Je ziet hier heel duidelijk dat de hoofdpersoon is gegroeid in zijn gedrag. Aan het begin van het verhaal had hij dit niet gedaan. De hoofdpersoon is ook een rond personage, je ziet dat hij dus mentaal heel erg is gegroeid. Ook heeft hij veel eigenschappen: onwetend, nieuwsgierig, eigenwijs, verlegen en ontdeugend. Het verhaal is vanuit zijn perspectief geschreven, en dat maakt zijn personage levensecht.


Wat dit boek zo mooi en kenmerkend maakt, is dat het is geschreven vanuit het perspectief van een 6-jarig Joods jongetje. Hij maakt de oorlog op een hele andere manier mee dan volwassenen, en zo komen sommigen stukken uit het verhaal naar mijn idee veel luchtiger over. Hij snapt namelijk niet alles wat er gebeurt. Neem bijvoorbeeld de scène in het ketelhuis:
‘Ik draaide mij weer om naar de lichamen. Ik probeerde mijn vader te vinden.’
De lezer snapt natuurlijk wel wat voor verschrikkelijke dingen er gebeuren tijdens het verhaal, maar de ik-persoon niet. Dat maakt het ook heel indringend. Ik vindt alle details ook heel goed omschreven, de hooofdpersoon is steeds alles aan het observeren. Zo leef je helemaal in het moment, en is het levensecht.

Ik vind de schrijfstijl die de schrijver heeft gebruikt ook heel prettig. Er zijn korte zinnen gebruikt en bijna geen moeilijke woorden. Dit komt denk ik grotendeels doordat het vanuit het ik-perspectief van een klein kind is geschreven.

Kortom, ik zou dit boek zeker aanraden. Als je geïntereseerd bent in de oorlog, is dit een prachtig boek vanuit een ander perspectief dan dat je waarschijnlijk gewend bent.