Liefde voor de natuur

Een roman of een thriller? Na het dichtslaan van Boven de waterval zal je ongetwijfeld twijfelen in welke categorie dit boek behoort. De Amerikaanse Ron Rash kennen we van zijn veelgeprezen romans Serena en De fluitspeler en daarnaast schreef hij ook diverse verhalen, dichtbundels en kinderboeken. Een thriller schreef hij echter nog nooit, al kun je je dus afvragen of we zijn nieuwste die kwalificatie kunnen geven.

De in de Appalachen opgegroeide Amerikaan heeft in Boven de waterval het overweldigende berglandschap als decor gebruikt. In de kleine gemeenschap maken we kennis met Becky, de gepassioneerde parkwachter van het natuurpark. Zij leidt schoolklassen rond in het natuurrijke bos en zorgt ervoor dat iedere bezoeker zich netjes aan de gestelde regels houdt. Bezoekers zijn er volop, daar er tegen de rand van het park een heus resort is gebouwd, dat vooral vistoeristen aantrekt die in de (bewust) overvolle forellenbeek hun lijntjes uitgooien. Vlak naast het resort woont de oude, stugge boer Gerald, een pure genieter van het buitenleven en bevriend met Becky. Geregeld drinken ze een kop koffie samen en genieten ze van de pracht van de omgeving. Wanneer de gemeenschap wordt opgeschrikt door een brute vergiftiging van de forellenbeek en er daardoor overal dode vissen op de oever van de rivier liggen, is het gedaan met de rust. Wie heeft dit op zijn geweten?

Sheriff Les is bezig met zijn laatste werkweek voor zijn pensionering. Samen met zijn opvolger dient hij enkel nog wat taken af te ronden die voornamelijk betrekking hebben op drugsinvallen. Een routineklus, daar het dorp barst van de crystal meth-gebruikers. Toch volgt er nog een grotere missie, namelijk het oplossen van het mysterie bij de forellenbeek. De eigenaar van het resort is in alle staten, omdat het hem inkomsten kost. En ook Becky en Gerald smeken Les het probleem op te lossen. Zal het hem lukken?

Boven de waterval is een spannend verhaal in prachtig geschreven proza. Rash wisselt poëtische natuurbeschrijvingen af met het onderzoek naar de vergiftigde forellenbeek. Een nadrukkelijk contrast. De schoonheid van de natuur die door een kwaadwillende mensenhand kan worden aangetast. Maar is kwaad in dit geval wel de drijfveer van de dader? Of schuilt er een ander motief achter?

Het spannende element geldt eigenlijk alleen als het oppervlak van het nauwelijks 200 pagina’s tellende verhaal; het is de dunne, buitenste laag. De daaronder liggende thema’s en de boodschap die Ron Rash daarin verwerkt, zoals het verwerken van jeugdtrauma’s, het omgaan met familiegeheimen, drugsgebruik en natuurmisbruik, gelden als basis voor het verhaal. Ze geven de personages vorm en brengen emoties tot stand die deze personen tot bepaalde handelingen drijven. Becky bijvoorbeeld, die als kind een shooting op haar school meemaakte en dit jarenlang in stilte op de boerderij van haar grootouders probeerde te verwerken. Hier ontwikkelde ze haar passie voor de natuur. Les kent ook zwakke plekken uit zijn verleden. Zijn vrouw verliet hem nadat ze mede door zijn hulp afkickte van de drugs. Een gebeurtenis die hij nog altijd met zich meedraagt en zijn vastberadenheid verklaart.

“Aan een rank van een passiebloem klemt zich een zadenrups vast. Acharia stimulea. Pootjes als kleine roeispanen, groen met bruin, overdekt met witte, prikkerige haartjes. Binnenkort gaat hij slapen in zijn zelfgesponnen lijkwade, winterdromend met zijn langzaam ontspruitende voorjaarsvlindervleugels.”

Om Boven de waterval als thriller te beschouwen, gaat te ver. De plot is daar te zwak voor en de echte verrassende spanning ontbreekt. Meer kan je het als roman betitelen, met de dichterlijke schrijfstijl van Rash en zijn beeldende taal om het landschap te beschrijven. Hij laat je nadenken. Lees het boek en je zal voortaan wat langer stilstaan bij de wonderen van de natuur en je daarbij afvragen hoe Rash het zou omschrijven. Boven de waterval is een prikkelende roman waarin de tot nadenken stemmende thema’s worden omarmd door Rash’ liefde voor de natuur.