Niet zijn beste, maar prima vermaak

Iedereen heeft weleens kennisgemaakt met John Grisham. Waarschijnlijk niet op persoonlijk gebied, maar op zijn minst met het werk van de onomstreden ‘legal thriller koning’. Zijn 31 (!) thrillers zijn steevast bestsellers en ook de boekverfilmingen doen het goed. Vorig jaar verscheen De erfgenaam, het jubileumboek van de Amerikaan. Dilemma is zijn jongste pennenvrucht, die twee weken na verschijning al de eerste positie overnam in de Bestseller Top 60.

Samantha Kofer is een jonge kantooradvocate bij een van de grootste advocatenkantoren in New York. Ze houdt zich voornamelijk bezig met research en heeft nog nooit een rechtszaal van binnen gezien. Ze is de dochter van ouders die beiden werkzaam zijn in het juridische vakgebied. Als gevolg van de economische crisis – die onverminderd ook de advocatuur aantast – verliest ze haar baan en is ze noodgedwongen iets anders te zoeken. Haar baas geeft haar echter een handvat: als ze een jaar vrijwilligerswerk doet in de provincie, mag ze wellicht in betere tijden terugkeren bij het bedrijf. Zodoende vindt Samantha een baan bij het Mountain Bureau voor Rechtshulp in het bergdorp Brady, Virginia. Het bureau staat vooral armen bij, die hun baan, hun grond en/of hun huis kwijt raakten door de meedogenloze mijnindustrie, de machthebbers in het dorp. Ook slachtoffers die hun gezondheid verwoest zagen door de zeer vervuilende mijnindustrie kloppen aan voor rechtsbijstand. Maar tegen de machtige en schatrijke mijnbedrijven is het moeilijk opboksen. Samantha vecht vastberaden voor haar cliënten, maar moet tegelijkertijd uitkijken dat ze zelf geen slachtoffer wordt van de gewelddadige steenkoolgiganten.

Je zou kunnen zeggen dat Dilemma weer een authentieke ‘Grisham’ is; er wordt een maatschappelijk probleem behandeld en onrecht wordt genadeloos aan de kaak gesteld, waarbij David het met veel daadkracht opneemt tegen Goliath. De plot is weer vakkundig neergezet, met veel boeiende feiten. Het onderwerp is fascinerend en interessant om over te lezen, maar de uitvoerige beschrijvingen hadden minder gekund. Soms zijn deze langdradig, met vreselijk veel details, soms wat voortkabbelend zonder al te diep te spitten qua psychologie of karaktertekening.

Het dorpje Brady heeft veel te bieden. Het gebied staat bekend om de steenkoolwinning. Dit gebeurt in de meeste gevallen via zogenaamde stripmijnen; de top van een berg wordt rigoureus afgegraven, zodat de koollaag snel bloot komt te liggen en men gemakkelijk de steenkool kan winnen. Echter brengt dit grote ecologische overlast met zich mee, doordat er bij het stripmijnen veel vuil en bergafval los komt dat het drinkwater, maar ook de omgeving aantast. De grote mijnbouwmaatschappijen hebben hier lak aan en gaan ongestoord hun gang, de boze kreten van de inwoners ten spijt. Omdat veel dorpsbewoners weinig te besteden hebben, zoekt men algauw rechtshulp bij het kleine pro-Deokantoor. Hulp kost hen via deze weg namelijk niks. Samantha heeft het druk, want allerlei zaken dienen zich aan. En allen hebben te maken met de activiteiten van de mijnbouwbedrijven.

Midden in het boek volgt een onvoorziene wending, die binnen enkele zinnen de lezer duizelig laat tollen. Waar je dacht dat het verhaal een bepaalde kant op zou gaan, draait het 180 graden om en volgt het een ander spoor. Het tempo wordt opgeschroefd, de emoties worden heviger en er wordt daadwerkelijk actie ondernomen. Vanaf hier had het verhaal de weg naar een hoge beoordeling kunnen inslaan, maar merkwaardig genoeg heeft Grisham ervoor gekozen er een romance in te verweven, die het verhaal afremt en de aandacht van de feiten weghaalt. Waar ik er even lekker voor ging zitten, heeft het eind me toch enigszins teleurgesteld. Het is niet des Grishams.

John Grisham heeft nog niet eerder een serie geschreven met een vast hoofdpersonage (behoudens de twee beroemde boeken met Jake Brigance). Met Samantha Kofer brengt Grisham hier wellicht verandering in, want haar karakter leent zich uitstekend voor een reeks. Dat zou leuk zijn, want ondanks dat Dilemma niet tot zijn beste werk behoort, vermaak ik me toch altijd prima met een Grisham-thriller!