Een meesterlijke bundel vol inspirerende verhalen

Meester Bart (Ongering) is docent Engels op een schoolgemeenschap in de Amsterdamse Bijlmer. Geboren in een familie van onderwijzers zit het onderwijs in zijn genen en het lesgeven in zijn bloed. Tijdens het doceren maakt hij voldoende mee. Sinds hij zijn ervaringen op social media en in tweewekelijkse columns in Trouw deelt, is hij niet alleen bij zijn leerlingen mateloos populair. Dit jaar ontving hij De Beste Social Award voor Beste BN’er (de jury- en publieksprijs) en werden zijn columns gebundeld tot een boek, aangevuld met nieuw werk en een kort biografisch verhaal. Meester Bart op zijn best is zodoende een kroon op zijn werk tot nu toe.

De bundel begint heel persoonlijk als Bart vertelt over zijn jeugd, de tijd op de basisschool, de middelbare school, de keuze voor een studie en later over zijn besluit dat hij docent wil worden, net als veel leden van zijn familie, waaronder zijn moeder. Nog persoonlijker wordt het als hij vertelt over het moment dat er bij zijn moeder borstkanker wordt geconstateerd. Thuis wordt er niet over gesproken, maar haar lijden heeft allicht invloed op Barts leven. Wanneer ze overlijdt is er veel verdriet, maar komen ook de herinneringen en haar positieve levenslessen naar boven. Haar levensmotto was ‘het leven is een feest’, iets wat Bart zowel fysiek (hij heeft er een tatoeage van laten zetten) als mentaal de rest van zijn leven met zich zal meedragen en verspreiden. Zijn moeder geldt als zijn voorbeeld. Het is hartverwarmend hoe liefdevol Bart daarover schrijft.

Hoewel Bart verder een redelijk normaal leven heeft, zorgt zijn intieme manier van vertellen voor zowel een brok in de keel als een lach op het gezicht. Als lezer leer je de persoon achter Meester Bart kennen. Hij vertelt heel open over zijn werkwijze, zijn menselijke aanpak, zijn gedachtes en emoties. Hij kijkt verder dan alleen de leerling; meer naar het kind zelf en zijn of haar persoonlijkheid. In veel gevallen gaat het op scholen over de (slechte) leerprestaties, het misplaatste gedrag of de terughoudendheid van iemand, maar weinigen zullen naar de oorzaak hiervan kijken. Bart doet dit echter voortreffelijk en beschrijft dit ook zeer treffend. Zijn aanpak oogst lof en respect, van leerlingen en ouders. Maar ook de lezers zullen zijn benadering toejuichen.

“Met gepaste afstand sta ik dichtbij mijn leerlingen.”

Zijn eigen ervaringen brengt hij over op zijn leerlingen. De dood van zijn moeder en hoe lastig hij het vond zijn verdriet te uiten, zijn voorbeelden van emoties waar de kinderen lering uit kunnen trekken. Hij toont de juiste emoties, laat zien dat het normaal is en dat het iedereen kan overkomen. Wanneer de leerlingen in eenzelfde situatie belanden, of tijdens andere omstandigheden, is Bart hun rolmodel.

Door de openheid van hun meester durven de leerlingen zelf ook hun problemen bespreekbaar te maken. In veel van de columns vertelt Bart over de zichtbare en onzichtbare issues van de kinderen. Zo krijgt hij in zijn klassen te maken met transgenders, alcoholistische ouders, discriminatie en dementerende grootouders. Verdriet, onbegrip, schaamte en angst zijn emoties van leerlingen waar hij mee moet dealen. Hoe moeilijk dit op sommige momenten is, Bart heeft op ieder sentiment heeft een passende reactie. Het geeft de leerlingen vertrouwen en houvast.  “Kinderen met problemen die we voor het gemak tot probleemkinderen bombarderen. Ik walg van die term. [...] Als we als maatschappij onze jongere generatie willen helpen, doen we dat niet door haar als dusdanig te bestempelen.”

Meester Bart op zijn best is een meesterlijke bundel vol inspirerende verhalen. Of hij nu schrijft over een leerling met kanker (in het hartverscheurende verhaal ‘Onzichtbaar ziek’), over de jaarlijkse open dag of over “de empathieloze tendens van stuitende uitlatingen” door volwassenen: alle verhalen zijn raak, authentiek en stemmen tot nadenken. ‘De parels van de Bijlmer’ is misschien nog wel het mooiste verhaal, waarin hij schrijft over de buurt die in de schaduw van het Amsterdamse lijkt te staan en vaak negatief wordt belicht. Onterecht, volgens Bart.

Lees het boek, laat je ontroeren en vermaken, en dan zal ook jij van Meester Bart gaan houden. Hadden we allemaal maar zo’n docent (gehad)!