Blijf dromen over het leven

André Platteel was ooit een succesvolle marketingondernemer, totdat een burn-out hem op 33-jarige leeftijd deed inzien dat het voor jongeren steeds moeilijker wordt zich een beeld te vormen van hun plek in de maatschappij. Naast initiatiefnemer van allerlei projecten omtrent dat onderwerp is Platteel gaan schrijven. Vorig jaar verscheen Alles hiervoor, zijn debuutroman. Het werd lovend ontvangen en Platteels schrijfkunsten werden geprezen en vergeleken met grote, gevestigde auteurs. Het bleek een stimulans om door te gaan, want inmiddels ligt zijn tweede roman op de planken; Net veertien.

Net veertien gaat over het ontdekken van het leven en het ontdekken van de dood. In het eerste deel, dat zich afspeelt in 1983, zien we door de ogen van de net veertienjarige Jonathan door welke invloeden zijn identiteit gestalte krijgt. Hij groeit samen met zijn broertje Stefan op in een arm gezin. Vader is een alcoholist, moet geregeld uit het café worden gesleurd en bekommert zich amper om het gezin. Moeder accepteert dit enigszins, bang voor mogelijke reprimandes, maar kan daardoor niet haar volledige aandacht op de beide jongens richten.

De band die Jonathan met Stefan heeft, is niet slecht, liefdevol zelfs, maar vaak is Jonathan bezig met zijn eigen ontdekkingen, waarbij seks, literatuur en kattenkwaad de voornaamste zijn. Door een eerste, spontane seksuele ervaring voelt Jonathan zich zelfverzekerder en wordt hij door anderen met meer respect behandeld.

Halverwege het boek begint het tweede deel, acht jaar verder. Stefan is dan veertien jaar. Moeder is overleden en Stefan is ongeneselijk ziek. Dit deel wordt verteld door Stefan, die in je-vorm tegen anderen praat en zo de gebeurtenissen optekent. Steun krijgend van Jonathan en hun gebroken vader, die niet van het ziekenhuisbed wijken, vecht Stefan tegen de kanker in zijn hersenen. Geregeld lezen we ook zijn gedachtes over het gebeurde, waarbij de dood van moeder een keerpunt was in ieders leven.

In Net veertien wordt een seksuele ontdekkingstocht gevolgd door een hardnekkige ziekte. Op het randje van de dood wordt zichtbaar hoe sterk liefde kan zijn. André Platteel legt er veel sentiment in en weet hiermee te raken. De omslag van een volwassen wordende Jonathan, vrij en een tikje brutaal, naar een aangrijpende en meeslepende doodsstrijd is hard en emotioneel. De persoonlijke manier waarop Platteel Stefans verhaal heeft opgeschreven, is heel treffend en kan niet anders dan de lezer roeren. Eens temeer blijkt hoe klein de afstand tussen leven en dood is; in dit verhaal is dat prachtig weergegeven.

“Ik wilde ooit worden zoals jij. Jij wilde niets meer worden. Jij at zonder iets te zeggen. Ik praatte honderduit. Ik wilde dat jij mijn grote sterke broer zou zijn. Jij wilde van niemand meer iets zijn. Jij keek pap of mij niet echt meer aan. Ik kon mijn ogen niet van jullie afhouden […] Jij sloeg een arm om me heen. Ik zei dat ik wilde dat het was als toen. Jij wilde dat ook.”

Net veertien kan worden aangeduid als typisch Nederlandse literatuur, want het taalgebruik is direct en zonder scrupules, met ‘harde pikken’ en ‘harige, natte kutten’, maar wanneer je daar niet te preuts voor bent, stoort het zeker niet. Het hoort bij Jonathans verhaal over opgroeien en heeft dus een functionele waarde. Het is niet plat of vies, eerder komisch zoals Jonathan zijn eerste stappen in de seksualiteit aanschouwt. Voor sommigen zal het herkenbaar zijn, voor anderen, die bijvoorbeeld eenzelfde leeftijd als de hoofdpersonen hebben, kan het leerzaam zijn. Jan Wolkers, met wie Platteel veelvuldig wordt vergeleken - onder andere door literair recensent Onno Blom – kende dat kunstje ook. Platteel doet het op zijn eigen manier, zonder kopieergedrag te vertonen. Hij vertoont niet alleen gelijkenis met Wolkers, zijn frisse en vlotte schrijfstijl doet tevens denken aan de pen van Tommy Wieringa; Net veertien kan dan gezien worden als een equivalent van Joe Speedboot.

Hoe dichtbij de dood ook is, blijf dromen over het leven; hoe het was en hoe het zou worden. Een boodschap die Platteel op een indrukwekkende manier heeft uitgewerkt in Net veertien. Chapeau!