Een bijzonder schokkend en urgent verhaal
Een boek gebaseerd op de schandalige praktijken in een Australische gevangenis voor 14 tot 18-jarige meisjes; Charlotte Wood (1965) durft het aan. Toen de Australische schrijfster het verhaal van het werkelijk bestaand hebbende Hay Institution for Girls las (in 1974 sloot het gelukkig haar deuren), zag ze een verband met de hedendaagse onderdrukking van vrouwen en de nog altijd (on)gelijke rechten. The Natural Way of Things – de veel beter passende Engelse titel van haar achtste boek – is een verontrustend relaas, dat in Australië diverse grote prijzen won en veel discussie deed opwaaien. Ontregeld is het door Jetty Huisman vertaalde Nederlandse boek.
Het boek opent met twee jonge vrouwen – Velna en Yolanda - die groggy wakker worden in een soort gevangeniscel, waarschijnlijk bijkomend van een drugsroes. Ze kunnen zich niets herinneren en weten niet waarom ze daar zijn. Laat staan dat ze elkaar kennen. Tijd om het uit te vinden krijgen ze niet, want algauw worden ze hardhandig meegenomen door een man. Hij leidt ze naar acht andere vrouwen, die in een rij staan opgesteld en om de beurt worden kaalgeschoren. Ze krijgen een vies, juten uniform aangetrokken en worden aan elkaar vastgeketend. In mars worden ze naar de heuvelrand gevoerd, alwaar ze met zware betonblokken een weg moeten aanleggen. Ontsnappen is onmogelijk, door de boeien, maar ook omdat het afgezonderde terrein is omheind met een elektrisch geladen hek. De vrouwen zijn gevangen en volledig afgesloten van de buitenwereld. Het voedsel bestaat uit poederzakjes tomatensaus en een smerige, gele brei, waar ze op het begin van gruwen, maar later om vechten. Pas ’s avonds worden ze van elkaar losgekoppeld en in hokken gestopt om de nacht door te brengen.
Hun kwelgeesten bestaan uit twee mannelijke bewakers – Boncer, met een knuppel als wapen en Teddy die alleen met zichzelf bezig is - en een vrouw (Nancy) die doet alsof ze een verpleegster is, maar hier helemaal niet de kennis voor heeft. Ondanks hun sadistische houding tegenover de tien vrouwen, tonen ook zij tekenen van zwakte. Het lijkt alsof ook zij er tegen hun zin in zijn.
Ontregeld is een intiem en gesloten verhaal. Wood schrijft sober en weidt weinig uit over het bestaan van het geïsoleerde strafkamp en de reden dat de vrouwen daar gevangen zitten. De lezer moet accepteren dat het er is en dat het gebeurt. Speelt het zich af in het verleden, in het nu of is het een toekomstbeeld? Wood laat de lezers hier zelf over nadenken. Het kan zodoende dienen als waarschuwing voor en kritiek op de huidige samenleving, die nog steeds grotendeels wordt geregeerd door mannen. Waar een slippertje of buitenechtelijke affaire van mannen sneller wordt vergeven, wordt een vrouw al snel bestempeld als slecht en vulgair. En dat is precies de tegenstrijdigheid die Charlotte Wood op niet mis te verstane wijze duidelijk probeert te maken in dit boek.
Het is een verhaal waarin vrouwen worden gekwetst, mishandeld en als slaven worden behandeld. Je begrijpt: dat grijpt je bij de keel. De Spartaanse vernederingen zijn mensonterend en drijven zowel de lezers als de vrouwelijke hoofdpersonages tot wanhoop en angst. Er ontstaat een overlevingsdrang bij de vrouwen, die zich uit in obsessieve bezigheden. Zo ontwikkelt de één een fascinatie voor lichaamshaar, struint de ander het terrein af op zoek naar giftige paddenstoelen en worden er konijnen gevangen met konijnenvallen om de kwaliteit van hun avondeten te verbeteren. Het is schrijnend om te lezen, bijna beschamend zelfs.
De ruimte die Wood door de lezers zelf laat invullen, maakt wel dat de opkroppende woede, het groeiende ongeloof en de bizarre absurditeit die het verhaal opwekt nergens geuit kan worden jegens een fysieke boosdoener. De bewakers zijn weliswaar schuldig aan de brute vernederingen in het kamp, maar de opdrachtgever blijft lange tijd buiten beeld. Het is frustrerend en kan voor een ongeduldig leestempo zorgen, omdat je deze afschrikwekkende situatie wilt begrijpen. Misschien is dat juist de bedoeling van Wood. Het is namelijk precies het gevoel van de daders in dit verhaal dat de vrouwen beweegt zo argeloos te humiliëren.
Een bijzonder schokkend en urgent verhaal dat nog lang in je hoofd blijft sidderen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Mads Bruynesteyn
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
