Ludieke aanklacht tegen dierengevangschap

‘Fatsoenlijke mensen stelen olifanten’ is het debuut van de Zweedse auteur en journalist Peter Hammerbäck. Tijdens zijn leven heeft hij avonturen beleefd die met dieren te maken hadden. Zo ging hij backpacken in de Afrikaanse nationale parken, wat ook in zijn roman terug komt, maar ook stierenrennen in Pamplona. Dankzij Edith Sybesma kunnen we het oorspronkelijk Zweedse boek lezen in het Nederlands.

Adam Vieri werkt in een Zweedse zoo die enkel plaatselijke diersoorten herbergen. Een circusdirecteur verkoopt zijn dieren omdat het circus verlieslatend is: de leeuwen, apen en olifanten. De nieuwe directeur van de zoo, Camilla, besluit om met de zoo een andere richting in te slaan die meer geld in de la moet brengen. Ze besluit om deze cirucusdieren over te kopen. Adam en Natalie, de dierenverzorgers, zijn met deze plannen niet helemaal akkoord en ondernemen actie.

Een niet alledaagse titel met een kleurrijke creatieve cover. Dat waren de redenen om het boek te lezen. Omdat het een debuutroman is en Peter Hammarbäck onbekend is, waren de verwachtingen niet zo hoog.
Vanaf de eerste pagina wordt je als lezer in het verhaal gezogen en vinden er al spannende momenten plaats. Het gaat vlot vooruit, is goed opgebouwd en Hammarbäck hanteert een eenvoudige maar beeldende taal. Wanneer je de bibliografie van Peter leest, zijn de ervaringen met (wilde) dieren in de roman verwerkt.

De personages zijn noch ingewikkeld, noch tot in detail uitgewerkt. Hammarbäck zegeviert op dit vlak in eenvoud maar ook in duidelijkheid. Elk personage heeft een bepaald vies trekje dat heel uitvergroot is. Daardoor bieden ze meer dan voldoende tegengewicht aan elkaar. Het draait trouwens ook niet rond de personages, maar wel rond de situaties en gebeurtenissen.
De humor bestaat op twee niveaus. Enerzijds is het is vergelijkbaar met de Engelse humor die eerder taal-gerelateerd is. Een voorbeeld is hoe Adam zich voorstelt op James Bond-wijze. Anderzijds zet Hammarbäck absurditeiten in die verteld worden alsof het de normale gang van zaken is. Wanneer Camilla, de directeur van de zoo, een grap maakt waarmee niemand lacht is hiervan een voorbeeld.

‘Fatsoenlijke mensen stelen olifanten’ lijkt een humoristisch en fictief boek. Maar er zijn elementen die pure realiteit zijn en waarvoor de auteur een pluim verdient voor research. Over de Noordse Stern staan er interessante weetjes in., maar ook over de Zweedse architectuur. George Louis Leclerc de Buffon en Jane Goodall passeren ook de revue. En verder is er veel info over dieren en hun gedrag in verwerkt op een ludieke manier. Het vraagstuk of wilde dieren in gevangenschap moeten leven, is een rode draad doorheen deze roman.

Een citaat dat de schrijfstijl weergeeft:
‘Ze glimlachte… kennelijk amusant idee om het mannetje van de Monopolydoos te ontmoeten’.

Een leuk, amusant, vlot geschreven debuutroman over een realistisch en hedendaags vraagstuk zonder in verveling, oneindig gepalaver en gezaag te vervallen. Het is één van de weinige boeken waar ik niets op aan te merken heb.