Acceptatie als een kwestie van discipline

Epictetus was een stoïcijnse filosoof die leefde in de eerste eeuw na Christus. Dit boekje vertelt zijn visie rond het aspect vrijheid.
Het enige vermogen dat in staat is om over zichzelf na te denken, over een ander en bovendien kan oordelen, is de rede. Het is ook het vermogen om op de juiste manier met indrukken om te gaan, de impuls om het ene wel te volgen en het andere niet te doen.
Met de omstandigheden moeten we omgaan zoals ze nu eenmaal zijn. Het is belangrijk om jezelf te trainen in wat wel in je macht ligt (= het vermogen van de rede) en wat niet (zoals je lichaam, een ander of een bezit), zodat je niet blindelings afstormt op de dingen die niet bij je horen.
Over de dingen die je niet kan veranderen, heb je zelf geen verantwoordelijkheid te dragen, die kan je toch niet veranderen. Je bent enkel verantwoordelijk voor jouw zienswijze op de dingen. Die kan je wel veranderen.

“Vrij is alleen iemand die alles wat hem overkomt, beschouwt als in overeenstemming met zijn morele keuze en die door niets en niemand ergens van weerhouden kan worden.”

Onder morele keuze verstaat Epictetus datgene waar je invloed op kan uitoefenen, namelijk je eigen zienswijze. De dood, familie, vrienden, bezit, … zijn allemaal aspecten waar je geen invloed op kunt uitoefenen. Dan moeten we ons daar niet mee bezig houden of wakker van liggen.
Hij geeft de raad om van alles iets moois te maken, iets wat tot geluk leidt, verheven en benijdenswaardig door in alles een oefening te zien, vb. oefenen in het bereiken van een rustig karakter, een training in het oordeelsvermogen (dus niet oordelen). Het is allemaal een kwestie van discipline te beoefenen.

“Maar als je voortdurend op je hoede bent voor dingen die niet in onze macht liggen en die buiten de morele keuze vallen, dan zal datgene wat je probeert te vermijden behoren tot de dingen die in de macht van anderen liggen en zul je tot angst, onzekerheid en verwarring vervallen.”

Geestelijke ontwikkeling houdt in dat je leert te willen dat alles zo gebeurt zoals het gebeurt. Vrijheid benader je zoals kennis. De kennis kan je ook niet zomaar veranderen omdat jij het zo wil. Accepteer het en wees er tevreden mee. Door je van hindernissen te ontdoen (door het niet te willen), kan je een vrij mens worden.

“Immers, vrijheid is niet het gevolg van het realiseren van wat je verlangt, maar van het uitschakelen van het verlangen.”

Het boekje geeft een duidelijk beeld van de leer van Epictetus. De korte hoofdstukken maken het behapbaar maar de abstracte zinnen en voorbeelden vragen een grote focus. Ik ervaar het als een verrijking om de achtergrond en de denkwijze achter het ‘accepteren’ te kunnen doorgronden.
Ik geef het slechts drie sterren omdat de redeneringen mij niet hebben kunnen overtuigen van deze levensopvatting. Het komt bij me over dat accepteren een kwestie van trainen en oefenen is, en als je er niet in slaagt het te wijten is aan een gebrek aan discipline. In dat opzicht leidt het niet kunnen accepteren er toe dat de schuld vooral bij jezelf ligt.