Vreemd boek uit Finland

Matti Y. Joensuu is in eigen land – Finland – een bekend schrijver. Hij won meerdere literaire prijzen, waaronder de Finse Staatsprijs voor Literatuur in 1982. Naast auteur is Joensuu inspecteur bij de politie in Helsinki. Zijn boeken zijn veelvuldig vertaald en verfilmd, maar Het duivenritueel is het eerste boek dat in Nederland uitkomt.
Inspecteur Harjunpää houdt zich met verschillende zaken bezig, waaronder een ogenschijnlijk ongeval op het centraal station van Helsinki, waarbij een man onder de metro is gekomen. Maar was het wel een ongeval? Een ooggetuige beweert dat de man voor de metro werd geduwd en Harjunpää gaat op onderzoek uit.
Ondertussen heeft scholier Matti het moeilijk: zijn moeder en haar nieuwe vriend zijn vreselijk gemeen tegen hem en dan wordt hij ook nog eens gepest op school. De ietwat aparte Lena probeert hem te helpen en neemt hem mee naar een vreemde man die ze ‘de priester’ noemt. Deze vreemde man ziet zichzelf als een aardgeest, die alles doet om zijn geliefde god, de Voedster, te dienen. Maar wat hebben al deze personen met elkaar te maken? En wat met de vreemde moorden die gepleegd worden op het station?
En dat is iets wat de lezer zich steeds afvraagt. Vooral in het begin van het boek. Waar gaat het eigenlijk over? En waar gaat het naar toe? Er gebeurt niets, en toch gebeurt er van alles, maar het lijkt allemaal niet met elkaar samen te hangen.
Het verhaal is doorspekt met mooie, maar soms ook vreemde en onbegrijpelijke, metaforen.
Ook lijkt de vertaling soms niet te kloppen, zoals wanneer er staat dat een oud model Nokia vroeger een ‘stokbrood’ werd genoemd. In Nederland heet zo’n oude telefoon volgens mij een ‘koelkast’.
Ook de achterflap vertoont onjuistheden. Zo staat er bijvoorbeeld dat Matti’s ouders net aan het scheiden zijn, terwijl in het boek staat dat ze al minstens 1,5 jaar gescheiden zijn. Ook staat er iets over Lena’s ouders, maar die komen in het boek geen enkele keer voor.
Prachtig zijn wel de beschrijvingen van geuren, kleuren, ruimtes, mensen en liefde. Wat dat betreft is het een echt literair boek. Maar het is moeilijk om je in te leven in de personen, of zelfs maar in één van hen: ze zijn allemaal behoorlijk apart en hebben vreemde eigenschappen.
Het duivenritueel is een vreemd en soms wat ongeloofwaardig boek met een bizar open einde. Dat het de Finse tegenhanger van de Gouden Strop heeft gewonnen zegt misschien iets over de Finse thriller, maar kan niet als kwaliteitsaanduiding gelden. Vreemd is het, gewoon vreemd.