Gambietvarianten - 3. Pat by proxy: Loezjin

Na met veel plezier weer eens een artikel van schaakgrootmeester Hans Ree (Amsterdam, 1944) gelezen te hebben; hij schrijft wekelijks over schaken in De Groene Amsterdammer, vatte ik het plan op om mijzelf ook eens in het schaken te verliezen.
Behoorlijk schaken kan ik weliswaar helemaal niet; ik beheers hooguit de basisregels van het spel. Maar met lezen erover red ik me wel.

En dat treft. Want zodra het hier in Nederland over schaken in de literatuur gaat, wordt vaak hetzelfde drietal boeken in één adem genoemd:
- De verdediging (1930) van Vladimir Nabokov;
- Schaaknovelle (1942) van Stefan Zweig, en
- Een schaaknovelle (2002) van Gerrit Krol.

De schaaknovelle van Zweig las ik vroeger al eens. Die van Krol, weliswaar veel later, ook al. Maar Nabokovs De verdediging was nieuw voor me.
En dus herlas ik in het kader van mijn eigen wedstrijdschema eerst met t.w.k de novelles van Krol en Zweig, alvorens Nabokovs roman te lezen.

Mijn slotsom: schaken is een kwestie van offers brengen, en beslist één van de gevaarlijkste sporten denkbaar.

Vladimir Nabokov...
publiceerde De verdediging, één van zijn Russische romans, in 1930 bij een emigranten-uitgeverij in Berlijn.
Het is een bloemrijk, tragisch verhaal over een lethargisch, schuw wonderkind van welgestelde ouders, Loezjin (illusion) geheten, dat zichzelf het schaakspel eigen maakt en een heel behoorlijk schaker wordt. Maar ook een in het spel volledig opgaand, eenzaam en onvolwassen blijvend mens.
“Het werkelijke leven, het schaakleven, was ordelijk, scherpomlijnd en vol avontuur. en trots constateerde Loezjin met hoeveel gemak hij heer en meester in dit leven was, hoe alles zijn wil gehoorzaamde en zich voegde naar zijn strategie.”

Een unheimisch, bijzonder boek.

[Vladimir Nabokov, St.Petersburg 1899 - Montreux 1977 | De verdediging | 213 pagina’s |Vertaler: Anneke Brassinga | Uitgever: De Bezige Bij | ISBN 9789023426417]